Hoe ga je als or om met tussentijdse vacatures?
Artikel 10 WOR stelt dat de ondernemingsraad in zijn reglement moet regelen hoe hij omgaat met de invulling van (tussentijdse) vacatures. In ons Voorbeeldreglement hebben we dat als volgt uitgewerkt. Zodra er een vacature ontstaat, kijk je of er nog kandidaten op de lijst staan die bij de laatste algemene verkiezingen niet gekozen zijn. Als er nog kandidaten ‘over’ zijn dan benader je de eerstvolgende die voor die opengevallen plek in aanmerking komt. Wie dat is, hangt af van het soort kiesstelsel dat is toegepast; het personenstelsel of het lijstenstelsel. In het personenstelsel mag degene die bij de laatste algemene verkiezingen na de laatste gekozen kandidaat de meeste stemmen heeft verkregen de vacature vervullen. Als er niemand meer over is, is een tussentijdse verkiezing nodig. In het lijstenstelsel mag de eerste niet gekozen kandidaat op dezelfde lijst waartoe ook het or-lid behoorde die de or heeft verlaten, de vacature vervullen. Als die lijst is uitgeput, gaat de zetel naar een van de andere lijsten. Als alle lijsten zijn uitgeput, is een tussentijdse verkiezing nodig. Zijn er binnen afzienbare tijd (bijvoorbeeld een half jaar) weer algemene verkiezingen, dan heeft een tussentijdse verkiezing weinig zin. Immers, voor het hele proces van aankondiging van de verkiezingsdatum tot de bekendmaking van de uitslag heb je al gauw 13 weken nodig.
De praktijk
In de praktijk zien we dat veel or’s net genoeg of te weinig kandidaten hebben bij een algemene verkiezing en dan elke keer een tussentijdse verkiezing moeten organiseren. Vaak worden dan creatieve kortetermijnoplossingen bedacht, zoals het verlengen van de termijn tot er weer algemene verkiezingen zijn, de vacature niet invullen en wachten tot er meer zijn of per keer bepalen of de vacature wel of niet ingevuld gaat worden. Mag dat zomaar? Het antwoord is: Nee. De or is gebonden aan zijn reglement en mag daar niet van afwijken. Afgezien daarvan kan elke belanghebbende bezwaar aantekenen tegen zo’n creatieve oplossing. En dan moet je alsnog doen wat er in je eigen reglement staat en aan de slag.Reglement opstellen/aanpassen
Wij raden altijd aan ons Voorbeeldreglement te gebruiken als je een reglement opstelt. Ons Voorbeeldreglement is geen wet, maar wel goed doordacht en bevat bepalingen waar je bij kunt aansluiten. Je mag van de voorbeeldtekst afwijken als je maar oplet dat je er geen dingen inzet die wettelijk niet mogen. Zo mag je bijvoorbeeld niet in je reglement opnemen dat je vacatures niet tussentijds invult. Je kunt je reglement op elk moment aanpassen, maar bepalingen die te maken hebben met de verkiezingen, treden pas in werking bij de eerstvolgende algemene verkiezingen en gelden dus nog niet bij een tussentijdse verkiezing. Houd in het oog dat wat je ook regelt, het moet bijdragen aan het goed functioneren van de medezeggenschap.Probleem oplossen
Het echte probleem is vaak niet die tussentijdse vacature, maar het feit dat (te) weinig mensen blijkbaar zin hebben om or-werk te doen. Dáár moet je wat aan doen. Helaas los je dat probleem niet in een middag op. Het vraagt een langetermijnstrategie. Begin daar bij de start van de or gelijk mee. Communiceer! Laat zien wat de or is en doet en wat het je persoonlijk oplevert. Betrek je collega’s bij de onderwerpen waar je mee bezig bent. Laat zien hoe leuk en interessant het is om mee te denken over het welvaren van jullie onderneming. En betrek de bestuurder erbij, want die heeft ook belang bij goede medezeggenschap.
De CBM heeft suggesties opgesteld voor het voller krijgen van de ondernemingsraad. Laat je inspireren.