De ondernemingsraad
Medezeggenschap zorgt ervoor dat medewerkers invloed kunnen uitoefenen op de bedrijfsvoering. In de Wet op de ondernemingsraden (WOR) staat hoe we medezeggenschap vorm geven. Een ondernemingsraad (or) is een inspraak– en medezeggenschapsorgaan dat de belangen van het personeel in een onderneming behartigt. Moet iedere organisatie een ondernemingsraad hebben? En wat als de ondernemer geen ondernemingsraad wil?
Wat is een ondernemingsraad (or) en wat doet deze raad?
De or praat mee over het organisatie- en personeelsbeleid. Denk bijvoorbeeld aan reorganisaties, grote investeringen, (ver-)bouw of opdrachten aan externe deskundigen. Ook zet de or zich in voor voldoende werkoverleg, goede arbeidsomstandigheden, naleving van de regels rond arbeidsvoorwaarden en arbeids- en rusttijden, diversiteit in het aannamebeleid en gelijke behandeling en beloning van werkenden.Minstens twee keer per jaar bespreken de or en de ondernemer de algemene gang van zaken in de onderneming. De ondernemer vertelt welke belangrijke besluiten hij wil nemen en hoe hij de or betrekt bij de besluitvorming.
Artikel 24 WOR: bespreking algemene gang van zaken
Wanneer is een or verplicht?
Voor bedrijven met vijftig medewerkers of meer, is een or verplicht. De wet zegt dat dit ‘in de regel’ het geval moet zijn. Dat betekent dat er over het hele jaar genomen meestal meer dan vijftig mensen werken. Lees hier wie precies worden bedoeld als het over deze medewerkers gaat.
Ook kan een cao of arbeidsvoorwaardenregeling een or verplicht stellen bij minder dan vijftig medewerkers.
Artikel 2 WOR: over de verplichting een or op te richten.
Artikel 5a WOR: over de verplichting een or op te richten in cao of arbeidsvoorwaardenregeling.
Een ondernemer kan ook vrijwillig een or instellen. Dit besluit moet hij schriftelijk meedelen aan de bedrijfscommissie. Het instellen van een vrijwillige or is een exclusieve bevoegdheid van de ondernemer. Medewerkers kunnen dit dus niet afdwingen. Een vrijwillige or heeft dezelfde bevoegdheden als een ‘gewone’ or.
Organisaties tussen de 10 en 50 medewerkers kunnen een pvt instellen.
Wil je meer weten over de oprichting van een or?
Wat kun je doen als werknemer als er geen or is ingesteld?
Als er vijftig of meer werknemers in de onderneming werkzaam zijn, is de ondernemer verplicht een ondernemingsraad in te stellen, maar soms is het er nog niet van gekomen. Wat kun je dan als werknemer doen? Hieronder sommen we de stappen op in oplopende vorm van zwaarte:
- Dien bij de ondernemer een verzoek in om een ondernemingsraad in te stellen. Het is handig om vooraf bij collega’s navraag te doen of meer mensen dit verzoek steunen. Goed om te weten is dat je door de ondernemer niet mag worden benadeeld, omdat je het initiatief hebt genomen om een or of pvt te laten instellen (artikel 21 WOR).
- Bied aan de ondernemer aan dat een groepje werknemers het voorbereidend werk doet om een or in te stellen. Zie ook het stappenplan op onze website en het Voorbeeldreglement.
- Schakel de vakbond in om instelling van een or te vragen/bevorderen.
- Verzoek de Bedrijfscommissie om te bemiddelen tussen werknemers en ondernemer bij het niet instellen van een or.
- Dien een verzoek in bij de Kantonrechter om de ondernemer te verplichten een or in te stellen. Elke werknemer en elke betrokken vakbond kan op basis van artikel 36, eerste lid van de WOR de Kantonrechter verzoeken de ondernemer te verplichten een or in te stellen.
Artikel 9 lid 2a WOR: omschrijving van het begrip ‘vakorganisatie’ die de kantonrechter kan vragen een or op te richten.
Wat kun je als ondernemer doen om een or in te stellen?
De verplichting om een ondernemingsraad in te stellen ontstaat als er vijftig of meer werknemers in de onderneming werkzaam zijn.
Let op: het kan zijn dat je cao je al bij een kleiner aantal werknemers (vaak bij 35 medewerkers) verplicht een ondernemingsraad in te stellen. Als het een standaard-cao betreft kun je daar niet van afwijken.
Hieronder sommen we de mogelijke stappen op:
- Kaart in een personeelsoverleg aan dat je een ondernemingsraad wilt instellen en pols of er werknemers zijn die het voorbereidende werk daarvoor op zich willen nemen. Leg uit wat het belang is van een ondernemingsraad voor de onderneming en de werknemers.
- Bied de voorbereidingsgroep de nodige faciliteiten als tijd, informatie, de mogelijkheid om een externe deskundige te raadplegen etc. Zie ook het stappenplan op onze website en het Voorbeeldreglement.
- Ga te rade bij je brancheorganisatie of algemene werkgeversorganisatie voor hulp en praktische tips met betrekking tot het instellen van een ondernemingsraad.
- Ga te rade bij betrokken vakbonden bij je cao om te vragen de belangstelling voor medezeggenschap mede te helpen bevorderen.
Lees hier meer over de start van een or of pvt.
