Informeel leren, zoals leren van uitdagende taken of van collega’s, is voor volwassenen heel belangrijk, omdat ze aan deze manier van leren veel meer tijd besteden dan aan leren via opleidingen en trainingen. Bovendien is leren in een klaslokaal niet voor iedereen weggelegd, maar is het wel belangrijk dat we ons allemaal blijven ontwikkelen.
Naast formeel en non-formeel leren, het volgen van een opleiding of cursus, kan men ook informeel leren. Onder informeel leren verstaan we leren door het werk zelf, bijvoorbeeld door de uitvoering van (uitdagende) taken of leren van collega’s. Tegenwoordig wordt de waarde van informeel leren steeds meer benadrukt. Organisaties met een sterke leercultuur stimuleren niet alleen het volgen van opleidingen en cursussen, maar besteden ook aandacht aan het leren en ontwikkelen op de werkvloer.
In de Monitor leercultuur 2025 is in kaart gebracht hoe de leercultuur in Nederland zich ontwikkelt. Uit het onderzoek blijkt dat de deelname aan formele scholing onder werknemers is gestegen van 51,9% in 2022 naar 54,2% in 2024. Toch blijft er een duidelijk verschil met zelfstandigen, van wie rond de 50% een opleiding of cursus volgde in 2024. Dat verschil is illustratief voor de ongelijkheid in leergedrag: zo leren bijvoorbeeld werknemers in het mkb, ouderen en zzp’ers minder vaak dan andere groepen.
Het leergedrag groeit dus, maar nog niet genoeg om gelijke pas te houden met de grote maatschappelijke en technologische veranderingen. Extra aandacht voor de leercultuur binnen organisaties blijft daarom belangrijk. Informeel leren – van het werk en van collega’s – is een kansrijke manier om die leercultuur verder te versterken.
Om de Nederlandse arbeidsmarkt wendbaar en toekomstbestendig te houden, is een sterkere en meer inclusieve leercultuur nodig.
Lees ook het artikel Informeel leren in Nederland
In de Monitor Leercultuur 2023, een onderzoek van de SER en TNO, is in kaart gebracht hoe informeel leren in Nederland ervoor staat. Uit het onderzoek komt naar voren dat de deelname aan cursussen en opleidingen in 2022 voor het eerst weer een lichte toename laat zien na een lange periode van afname. Er blijven echter grote verschillen in leergedrag tussen sectoren en tussen groepen werkenden. Extra aandacht besteden aan de leercultuur binnen organisaties blijft dus belangrijk. Informeel leren, van het werk en van collega’s, is een kansrijke manier om de leercultuur verder te versterken. De monitor laat zien dat er meer informeel wordt geleerd in sectoren waar werknemers meer autonomie ervaren, variatie in het werk groot is en er ondersteuning is vanuit de leidinggevende.
We weten dat factoren zoals variatie in het werk, autonomie, betrokkenheid/bevlogenheid en steun van leidinggevende van belang zijn voor werkenden om te leren. Organisatiefactoren zijn ook belangrijk, omdat een aantal daarvan door werkgevers kunnen worden beïnvloed en zo leergedrag kan worden gestimuleerd. Denk bijvoorbeeld aan het creëren van meer gevarieerde en uitdagende takenpakketten, het delegeren van verantwoordelijkheden en bevoegdheden (autonomie) zodat medewerkers zich meer betrokken voelen en daarom meer gemotiveerd om het beste uit zichzelf te halen. Dit zijn onderdelen van een positieve leercultuur.
Lees hier de Zicht Op column over informeel leren
