Ongemakkelijke gesprekken: niet veilig, niet gezellig, wel vooruitgang

Handen omhoog voor ongemak

Dat ongemak vaker voorkomt dan we denken, werd al snel duidelijk. De virtuele handjes van de ruim 200 deelnemers aan het webinar gingen massaal omhoog toen de vraag door Rixt en Sheralynn werd gesteld. Rollende ogen, het opgeheven vingertje van medewerkers, of juist een defensieve houding met de armen over elkaar zijn dingen die menig deelnemer herkent. Vechten, vluchten, bevriezen of juist de connectie aangaan; zijn veel voorkomende methoden om met ongemak om te gaan. Veruit de meeste deelnemers durfden toe te geven dat ze zichzelf zien als een verbinder (33%) of juist bevriezen en helemaal niks meer kunnen zeggen (28%). Maar ook vond het merendeel dat omgaan met ongemak binnen de eigen organisatie een brede verantwoordelijkheid nodig heeft. Iedereen draagt bij aan de werksfeer en is hier dus verantwoordelijk voor.

Brandende vragen

Deelnemers waren niet bang om al hun vragen op tafel te leggen. De noodzaak voor het creëren van een veilige werkomgeving is iets wat deelnemers herkennen binnen hun organisatie en lijkt een voorwaarde te zijn om aan de slag te gaan met ongemak. Daar zijn Rixt en Sheralynn het niet helemaal mee eens: 'Ongemakkelijke gesprekken zijn niet per se veilig en ook niet gezellig. Of zoals een van de geïnterviewden in het boek zegt: ''veilig en gezellig gaan heel even in de ijskast, maar het wordt wel waardevol.'' Als je te snel naar veiligheid toe wilt dan draai je ook wel eens om de hete brij heen. Belangrijk is dat het voor iedereen een beetje ongemakkelijk is en niet voor een deel van de groep wel en een ander deel niet.

Luisteren zonder los te laten wie je bent

Maar hoe leg je de verbinding met de ander in een ongemakkelijke discussie? Pas je de reactie aan op basis van de persoon die voor je staat? Je hoeft echt niet iets te zeggen waar je het zelf niet mee eens bent, aldus Rixt en Sheralynn: ‘In een goede dialoog ben je voortdurend bezig met de ander, zonder jezelf en vooral je eigen waarden en ervaringen uit het oog te verliezen. We hebben allemaal verschillende ervaringen en die ervaringen bepalen hoe we de wereld zien. Het is dus heel leerzaam om open te staan voor elkaar. Vaak zit je eigen oordeel al in je hoofd en soms ook wel een beetje in de weg. Je hoeft dit oordeel niet opzij te schuiven, maar tijdens een gesprek kun je dat oordeel even vasthouden en aandacht geven terwijl je een ander perspectief ernaast legt. Dan blijkt misschien wel dat je niet zover van elkaar af staat als je dacht.’

Diversity Day 2025

Deze sessie werd mede mogelijk gemaakt door de Europese Commissie als onderdeel van de European Diversity Month. Daarmee trapten we Diversity Day af, die traditiegetrouw op de eerste dinsdag van oktober wordt gevierd – dit jaar op 7 oktober 2025. SER Diversiteit in Bedrijf stimuleert organisaties om aan de slag te gaan met concrete campagnes en activiteiten rondom Diversity Day. ‘Verbinden voorbij verschillen’ is dit jaar het thema, waar ongemak een centrale rol speelt. In een tijd waarin diversiteit en inclusie globaal onder druk komt te staan, is het voor SER Diversiteit in Bedrijf van belang om verder te kijken dan de aanwezige politieke en maatschappelijke sentimenten die ook ongemak met zich meebrengen. Ongemak is niet erg en moeten we niet uit de weg gaan, maar met beide handen onderzoekend en met nieuwsgierigheid aangaan.

Ben je geïnspireerd geraakt door dit webinar en wil je aan de slag met D&I binnen jouw organisatie? Neem dan een kijkje op de website van SER Diversiteit in Bedrijf en meld je alvast aan voor Diversity Day.