Stap 6: Zorg voor herstelmaatregelen of werk hieraan mee

Een belangrijk onderdeel van de OESO-richtlijnen is dat bedrijven verantwoordelijkheid moeten nemen voor herstel van eventuele milieuschade en schendingen van mensenrechten en arbeidsrechten in hun waardeketen. De soort van betrokkenheid bij de uiteindelijke (potentiële) negatieve impact is bepalend voor de mate waarin je deze verantwoordelijkheid dient te nemen. Een bedrijf kan directe veroorzaker van de negatieve impact zijn, eraan bijdragen of indirect verbonden (gelieerd) zijn.

In elk geval is het voor ieder bedrijf relevant om een robuust klachtenmechanisme te hebben. Check de huidige klachtenprocedure en pas die indien nodig aan, zodat individuen, groepen en organisaties die negatieve gevolgen ondervinden in jouw handelsketen hier terecht kunnen. Een robuust klachtensysteem voldoet tenminste aan de volgende voorwaarden:

Het systeem is bekend bij alle medewerkers (*en medewerkers van leveranciers).
Het systeem is gemakkelijk toegankelijk voor alle medewerkers (*).
Het systeem wordt vertrouwd door alle medewerkers. (*)
Het systeem bevat ingebouwde periodieke voorlichting om medewerkers (*) bekend te maken en houden met het klachtensysteem en de rechten, normen en waarden die het moet borgen (inclusief mensenrechten, arbeidsrechten en milieubescherming).
Het systeem beschermt de melder (klokkenluider).
Het systeem bevat een centrale registratie van alle ontvangen meldingen en hoe deze zijn afgehandeld.

Je kunt zelf een klachtensysteem opzetten, maar kleinere bedrijven maken ook vaak gebruik van collectieve klachtenmechanismen, bijvoorbeeld via de CAO. Het loont dus de moeite te controleren of het mogelijk is om aan te sluiten bij een dergelijk collectief en in hoeverre dit systeem ook toegankelijk is voor meldingen van ketenactoren. In het kader van IMVO is het namelijk essentieel dat het klachtensysteem ook bekend is bij - en toegankelijk is voor - externe stakeholders, waaronder (werknemers van) leveranciers, klanten, ngo’s en vakbonden.

Toegang tot herstel voorbij de eerste leveranciers

Hoe verder terug in de keten, des te kleiner de kans dat gedupeerden bij jou terecht zullen komen. In het geval dat jouw betrokkenheid zich beperkt tot “gelieerd zijn aan” ben je volgens de OESO ook niet verantwoordelijk voor het bieden van herstel (zie BIJLAGE 2). Desalniettemin kun je er natuurlijk wel alert op zijn dat ketenactoren die dichter bij de “probleem-schakels” zitten wel hun verantwoordelijkheid nemen. In ieder geval kun je in de gedragscode een verwijzing opnemen naar het Nationaal Contact Punt (NCP) OESO-richtlijnen en leveranciers vragen hetzelfde te doen.

Wat doet het Nationaal Contact Punt (NCP)?

Het Nederlandse Nationaal Contact Punt (NCP) ondersteunt bedrijven om de OESOrichtlijnen in praktijk te brengen. Wanneer dit tot verschillen van inzicht leidt tussen bedrijven en haar stakeholders kan dit door alle partijen bij het NCP worden gemeld. Het NCP treedt in dat geval op als onafhankelijke bemiddelaar bij het oplossen van het probleem. Hierdoor kan escalatie en reputatieschade worden voorkomen. Het NCP is een verplichting die voortkomt uit het onderschrijven van OESO Richtlijnen door de Nederlandse overheid. Bij het NCP kunnen belanghebbenden meldingen doen van situaties waarin naar hun mening de OESO Richtlijnen niet worden nageleefd. Het NCP kan dan tussen de melders en de betreffende bedrijven bemiddelen om tot een oplossing te komen. Als het overleg tussen de partijen niet tot een gezamenlijke oplossing leidt, brengt het NCP een verklaring uit over de naleving van de OESO-richtlijnen en doet aanbevelingen indien van toepassing. Deze verklaring wordt gepubliceerd en onder de aandacht gebracht van de uitvoerders van overheidsregelingen en van institutionele beleggers. De NCP-procedure is geen juridische procedure waaraan directe rechtsgevolgen kunnen worden verbonden.

Sub-thema 6.1 Klachtenmechanisme

92. Wat is een klachtenmechanisme, hoe breng je ze in de praktijk en monitor je de werking?

Sub-thema 6.2 Herstelacties ondernemen

93. Hoe neem je gepaste verantwoordelijkheid in het geval van schades of negatieve impact op mens, milieu en dier?

IMVO-risicomanagement in 6 stappen

Due diligence (gepaste zorgvuldigheid) volgens de OESO-richtlijnen.

Stappen in het due diligence-proces