Informatie Oekraïense vluchtelingen

De Russisch-Oekraïense oorlog heeft grote gevolgen voor de Oekraïense bevolking. Veel Oekraïners zijn op de vlucht, ook naar Nederland. Veel mensen, particulieren, willen in actie komen voor vluchtelingen uit Oekraïne maar ook ondernemers, de rijksoverheid en gemeenten starten initiatieven en verzamelen informatie. Op deze pagina vind je een overzicht van informatiebronnen, parlementaire informatie en bijzondere initiatieven.

Direct naar:

Cijfers opvang en participatie van vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland

Met grote regelmaat publiceert het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) de cijfers over het aantal registraties van personen met de Oekraïense nationaliteit. Eind januari 2023 waren er zo’n 89.000 Oekraïners geregistreerd in Nederlandse gemeenten. Ruim 60.000 Oekraïense ontheemden worden door gemeenten opgevangen. De overige Oekraïners worden door particulieren (Nederlandse gastgezinnen) opgevangen.

Van de circa 65 duizend Oekraïense vluchtelingen tussen de 15 en 65 jaar die op 1 november 2022 in Nederland verbleven, had 46 procent betaald werk als werknemer. Op 1 juli was dat nog 35 procent. Dat meldt het CBS op basis van cijfers over Oekraïense vluchtelingen in loondienst.

Meestal flexibel contract en deeltijdwerk

De meeste Oekraïense vluchtelingen waren werkzaam als oproepkracht (26 procent), uitzendkracht (43 procent), of hadden een ander tijdelijk dienstverband (28 procent). Het grootste deel van de vluchtelingen werkte in deeltijd: 58 procent werkte minder dan 25 uur per week; 13 procent werkte voltijds (35 uur of meer). Ze werkten gemiddeld meer uren per week dan begin juli. Het aandeel dat meer dan 20 uur per week werkte nam met 38 procent toe. Ook werkte een groter percentage dan in juli als uitzendkracht en een kleiner percentage als oproepkracht.

De meeste Oekraïense vluchtelingen waren werkzaam in de sector zakelijke dienstverlening (56 procent). Onder deze bedrijfstak vallen de uitzendbureaus. Vaak is niet na te gaan naar welke bedrijfstak uitzendkrachten worden uitgezonden. Behalve in de zakelijke dienstverlening werkten er naar verhouding ook veel Oekraïense vluchtelingen in de bedrijfstak handel, vervoer en horeca. Van hen werkten de meesten in de horeca.

Bron: CBS

Grafiek van Oekraïners aan het werk in Nederland (bron: UWV)

UWV heeft ruim 46.000 meldingen ontvangen van werkgevers die een vluchteling uit Oekraïne in dienst hebben genomen. De meeste van deze vluchtelingen vinden werk via uitzendbureaus. Zo’n 53% van de geregistreerde meldingen geven aan dat de vluchtelingen werk hebben gevonden via een uitzendbureau. Via deze bureaus gaan de vluchtelingen aan het werk als bijvoorbeeld productiemedewerker, schoonmaker en magazijnmedewerker. Ook vinden veel vluchtelingen werk in de horeca (10%), land- en tuinbouw (6%) en de zakelijke dienstverlening (3%).

Dat er ruim 46.000 meldingen zijn gedaan betekent niet dat er op dit moment ook zoveel vluchtelingen aan het werk zijn. Het kan zijn dat een vluchtelingen twee banen heeft bij twee verschillende werkgevers. Wat betekent dat er ook twee meldingen voor een persoon zijn gedaan. Ook kan het voorkomen dat de vluchteling inmiddels is gestopt met werken, of een andere baan heeft gevonden en er geen melding is gedaan van de wijziging.
 
Vooral in de Randstedelijke regio vinden veel vluchtelingen uit Oekraïne werk. De meeste vluchtelingen vinden in de Groot Amsterdam ( o.a. Amstelveen, Amsterdam en Haarlemmermeer) (13%) een baan. Hier vinden vluchtelingen vooral werk in de horeca en via uitzendbedrijven. Ook in de regio’s Haaglanden (Den Haag, Delft en Rijswijk) (9%) en Rijnmond (o.a. Rotterdam, Barendrecht en Vlaardingen) (7%) en vinden veel vluchtelingen werk.

Op de website van het UWV is via het dashboard Vluchtelingen uit Oekraïne het aantal meldingen van werkgevers die vluchtelingen uit Oekraïne in dienst hebben genomen inzichtelijk. Het dashboard toont ook in welke sectoren en in welke arbeidsmarktregio zij werken.

Overzicht informatiebronnen en websites

VNO-NCW
Overzicht van informatiebronnen en meer gericht op ondernemers 

LTO Nederland
Overzicht met algemene informatie voor Nederlandse boeren en tuinders en humanitaire initiatieven.

FNV
Webpagina voor Oekraïense vluchtelingen die in Nederland willen werken. Informatie over de belangrijkste aspecten van het werken: contract, werktijden, ziekte, ontslag en pesten. De documenten zijn in het Oekraïens.

Rijksoverheid.nl
Themapagina over de gevolgen van de Russische inval in Oekraïne. De Rijksoverheid heeft in een overzicht alle veelgestelde vragen over opvang van Oekraïense vluchtelingen, het onderwijs voor Oekraïense kinderen, werk, inkomen en leefgeld en inburgering en taalles geplaatst. Ook beschikbaar op de website van de Rijksoverheid is de webpagina Nederlandse hulp voor Oekraïne: van dag tot dag.

Cijfers opvang vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland
De Rijksoverheid publiceert iedere maandag en donderdag de actuele cijfers over het aantal gevluchte Oekraïners in Nederland en de capaciteit aan opvang.

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland vind je informatie over de gevolgen van de Russisch-Oekraïnse oorlog én een Ondernemersloket Sancties Rusland en Belarus.

BOink | Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang
De kinderopvangtoeslag is een bijdrage in de kosten van de kinderopvang voor werkende of studerende ouders. Oekraïense vluchtelingen die in Nederland werken, komen ze ook, mits ze voldoen aan de voorwaarden, in aanmerking voor deze financiële ondersteuning. BOinK heeft om die reden, met financiële steun van het Ministerie van SZW, de Toolkit Uitleg Kinderopvangtoeslag ook in het Oekraïens en Russisch uitgebracht. De Oekraïners in Nederland kunnen  in hun eigen taal stap-voor-stap door de belangrijkste onderdelen op de website van Toeslagen om de toeslag aan te vragen en te wijzigen. 

CBS
Dossier Rusland-Oekraïne met onder andere cijfers over het aantal Oekraïners in Nederland.

Divosa
Op deze pagina deelt Divosa actuele informatie, ervaringen en initiatieven die relevant zijn voor het sociaal domein.

VNG
Informatiepagina voor gemeenten

EU solidarity with Ukraine
Website van de Europese Commissie met praktische informatie, nieuwsberichten en officiële Europese documenten. Ook informatie beschikbaar in het Oekraïens en het Russisch.

Europa Centraal
Kenniscentrum Europa decentraal houdt een FAQ-list bij voor gemeenten en decentrale overheden.

Pharos
Zorg en ondersteuning voor Oekraïense vluchtelingen. Informatie voor hulpverleners en vrijwilligers over welzijn en gezondheid (fysiek en mentaal)

Nederlandvoorvluchtelingen.nl
Informatiepagina van Vluchtelingenwerk voor particulieren. Ook lokale initiatieven voor vluchtelingen uit Oekraïne wordt op deze pagina gedeeld.

Refugee Help
RefugeeHelp is het online startpunt voor Oekraïense vluchtelingen in Nederland en iedereen die zich voor hen in wil zetten. De website is momenteel in vier talen (Nederlands, Engels, Oekraïens en Russisch) beschikbaar en  een initiatief van VluchtelingenWerk Nederland en SparkOptimus, in samenwerking met het ministerie van Justitie en Veiligheid, IND, Leger des Heils, Navara, OpenEmbassy, Pharos, Rode Kruis, UAF, UNHCR en vele andere NGO’s, maatschappelijke organisaties en particuliere initiatieven.

Op forrefugees.vluchtelingenwerk.nl verzamelt Vluchtelingenwerk alle informatie voor gevluchte Oekraïners die al in Nederland zijn.

UNHCR The Netherlands
Engelse pagina voor vluchtelingen en asielzoekers

Initiatieven voor Oekraïense vluchtelingen

Er gebeurt veel rond de hulp en begeleiding van Oekraïners in Nederland. Eind juli 2022 hadden ruim 24.000 Oekraïense vluchtelingen werk gevonden in Nederland. Op deze pagina vind je een overzicht van projecten en initiatieven op het gebied van (vrijwilligers)werk, opleiding en taal voor Oekraïners.

Kijk verder op de pagina met initiatieven

Gerelateerde nieuwsberichten

Charterondertekenaars in actie voor Oekraïne | 9 mei 2022

Akkoord met tijdelijke bescherming Oekraïners | 10 maart 2022

Parlementaire Informatie

Een selectie van brieven en documenten van het parlement en de rijksoverheid.

Factsheet Contactmogelijkheden - Opvang vluchtelingen Oekraïne
Factsheet met informatie over verschillende contactmogelijkheden voor partijen die bij de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne betrokken zijn, 1 mei 2023.

Verzamelbrief opvang Oekraine april 2023
Staatssecretaris Van der Burg informeert de Tweede Kamer over de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, 14 april 2023

Kamerbrief over 1e BZ- en BHOS-steunpakket Oekraïne 2023
De ministers Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en Hoekstra (BZ) informeren de Tweede Kamer over het 1e BZ- en BHOS-steunpakket van 2023 aan Oekraïne, 3 april 2023.

Kamerbrief Lessons learned Oekraïense ontheemden in Nederland
Minister van Gennip (SZW) kijkt terug op het afgelopen jaar om te identificeren welke factoren hebben bijgedragen aan de (arbeids)participatie van Oekraïense ontheemden en welke eerste lessen er getrokken kunnen worden, ook voor andere nieuwkomers, 22 februari 2023

Tijdelijke richtlijn bescherming voor Oekraïense vluchtelingen verlengd, maar aangepaste regelgeving voor derdelanders
De Richtlijn Tijdelijke bescherming is verlengd tot 4 maart 2024. Voor het grootste gedeelte van de vluchtelingen uit Oekraïne, verandert er niets en behouden zij toegang tot de arbeidsmarkt, 31 januari 2023.

Factsheets Leefgeld voor vluchtelingen uit Oekraïne - veranderingen vanaf 1 februari 2023, 27 januari 2023.

Kinderopvang voor vluchtelingen uit Oekraïne (Oekraïens)
Brochure is in het Oekraïens, 26 januari 2023.

Kamerbrief over steun aan Oekraïne in 2023
Ministers Hoekstra (BZ), Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking), Ollongren (Defensie) en Kaag (Financiën) informeren de Tweede Kamer over de steun aan Oekraïne in 2023, 23 december 2022.

Verzamelbrief opvang Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de stand van zaken bij de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne., 16 december 2022.

Toetsingskader risicoregeling Headroomgarantie Macro-Financiële Bijstand Oekraïne
Kader van toetsing bij de risicoregeling 'Headroomgarantie Macro-Financiële Bijstand Oekraïne', 2 december 2022.

Nieuwe regels voor leefgeld en opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne (Nederlands)
Factsheet met informatie over de nieuwe regels voor opvang en leefgeld van vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland, 16 november 2022

Kamerbrief over opvang Oekraïne (Verzamelbrief)
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de voortgang van de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, 14 oktober 2022

Onderzoek bekostiging opvang Oekraïners
Het rapport beschrijft de kosten die gemeenten maken voor de opvang van Oekraïense ontheemden, 14 oktober 2022.

Beslisnota bij Langetermijnbeleidskoers opvang ontheemden uit Oekraïne
In een beslisnota staat achtergrondinformatie die bewindspersonen gebruiken bij de besluitvorming over een Kamerstuk, 14 oktober 2022.

Uitgavenoverzicht Opvang Oekraïne
De tabel bevat het gedeelte over de opvang van Oekraïense vluchtelingen uit het uitgavenoverzicht uit de Miljoenennota 2023, 14 oktober 2022.

Opvang van Oekraïners in Nederland: een kwestie van lange adem
Dit rapport bespreekt kritieke factoren en scenario’s voor de beschermingsopdracht van Oekraïense ontheemden in de Europese Unie (EU) en Nederland, 14 oktober 2022.

Verzamelbrief opvang Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over enkele onderwerpen op het gebied van de opvangtaak voor ontheemden uit Oekraïne, 9 september 2022.

Handreiking Gemeentelijke Opvang Oekraïners (GOO)
De Handreiking Gemeentelijke Opvang Oekraïners (GOO) biedt handvatten die gemeenten ondersteunen bij de organisatie en uitvoering van de GOO. Uitgangspunt is dat de GOO toegankelijk is voor alle vluchtelingen uit Oekraïne. Dit is de vijfde versie, 18 augustus 2022.

Handreiking Gemeentelijke Opvang Oekraïners (GOO)
De Handreiking Gemeentelijke Opvang Oekraïners (GOO) biedt handvatten die gemeenten ondersteunen bij de organisatie en uitvoering van de GOO. Uitgangspunt is dat de GOO toegankelijk is voor alle vluchtelingen uit Oekraïne. Dit is de vierde versie, 28 juli 2022.

Kamerbrief over aanpassing doelgroep beschermingsrichtlijn
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over wijzigingen in de richtlijn tijdelijke bescherming. Het gaat om derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning die per 19 juli 2022 niet langer een beroep kunnen doen op tijdelijke bescherming. Zij hebben niet langer recht op opvang en voorzieningen in Nederland, 18  juli 2022.

Aanbiedingsbrief TK 4e Incidentele Suppletoire Begroting (ISB) 20
Minister Yeşilgöz-Zegerius (JenV) stuurt de 4e incidentele suppletoire begroting (ISB) 2022 van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV). De ISB gaat onder meer over de bekostiging van de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, 15 juli 2022.

Verzamelbrief opvang Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de aanspraak van rechten en voorzieningen van ontheemden, de opvang en begeleiding van ontheemden uit Oekraïne, de financiering Medische Zorg voor ontheemden uit Oekraïne, de verlenging van onderwijsmiddelen en de voorschoolse educatie, 8 juli 2022.

Bestuurlijk afsprakenkader ontheemden uit Oekraine
Het document bevat het bestuurlijke afsprakenkader met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Veiligheidsberaad over de opvang van ontheemden uit Oekraïne, 6 juli 2022.

Kamerbrief stand van zaken tijdelijke wet opvang ontheemden uit Oekraïne
Minister Yeşilgöz-Zegerius en staatssecretaris Van der Burg (beiden JenV) informeren de Tweede Kamer over het wetsvoorstel voor een tijdelijke wet voor de opvang ontheemden uit Oekraïne, 1 juli 2022.

Handreiking Particuliere Opvang Oekraïners (POO) - Versie 3
In deze handreiking vinden particulieren informatie over hoe een opvangplek aan te bieden, waar ze op moeten letten en welke voorzieningen voor de vluchtelingen beschikbaar zijn, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheidszorg en onderwijs. Dit is de derde versie van de handreiking. De wijzigingen ten opzichte van de vorige versie staan in geel gearceerd, 27 juni 2022.

Verzamelbrief opvang Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de laatste stand van zaken van het besluit dat werkende ontheemden uit Oekraïne geen zorgverzekering hoeven af te sluiten, 24 juni 2022.

Kamerbrief aanspraak ontheemde Oekraïners op toeslagen
Staatssecretaris De Vries (Toeslagen en Douane), minister Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) sturen de Tweede Kamer een brief over de aanspraak van ontheemde Oekraïners op toeslagen, 15 juni 2022.

Verzamelbrief opvang Oekraine
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer r over de laatste stand van zaken bij de aanpak huisvesting van Oekraïense ontheemden, 10 juni 2022.

Verzamelbrief opvang Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de laatste stand van zaken bij de meerkostenregeling gemeentelijke zorg en de specifieke uitkering voor de opvang van ontheemden uit Oekraïne en de huisvesting voor Oekraïense ontheemden en andere aandachtsgroepen, 25 mei 2022.

Handreiking Gemeentelijke Opvang Oekraïners : 3e versie (GOO)
De handreiking biedt handvatten die gemeenten ondersteunen bij de organisatie en uitvoering van de GOO, 20 mei 2022

Kamerbrief over staatsnoodrecht opvang Oekraïners
Minister Yeşilgöz-Zegerius en staatssecretaris Van der Burg (beiden JenV) reageren op het verzoek van de Tweede Kamer over de inzet van het staatsnoodrecht voor de opvang van vluchtelingen die niet uit Oekraïne komen, 6 mei 2022.

Rapport over mogelijke inkomenseffecten van de oorlog in Oekraïne op de bedrijven in de land- en tuinbouw
Minister Staghouwer (LNV) informeert de Tweede Kamer over het rapport van Wageningen Economic Research (WEcR), 3 mei 2022.

Opvang vluchtelingen uit Oekraïne
Brief aan de tweede Kamer van de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, 26 april 2022.

Opvang ontheemden uit Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de laatste stand van zaken van de opvang, de organisatie en onderwijshuisvesting voor de ontheemden uit Oekraïne in Nederland. Daarnaast informeert hij de Kamer over de stand van zaken van de nationale opvangorganisatie voor de opvang voor de groep ontheemden uit Oekraïne voor de langere termijn, 26 april 2022.

Handreiking Particuliere Opvang Oekraïners (POO) - Versie 2
In deze handreiking vinden particulieren informatie over hoe een opvangplek aan te bieden, waar ze op moeten letten en welke voorzieningen voor de vluchtelingen beschikbaar zijn, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheidszorg en onderwijs, 15 april 2022.

Documenten MCCb opvang Oekraïners
Documenten die zijn besproken in de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) over de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne van 6 april 2022.

Verzamelbrief opvang Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de laatste stand van zaken rond de opvang van ontheemden uit Oekraïne. Onder meer aandacht voor de financiële afspraken met gemeenten, onderwijs en het effect van de opvang op de toeslagen van gasthuishoudens, 6 april 2022.

Flyer Voorkom uitbuiting van vluchtelingen
Flyer van de Rijksoverheid bedoeld voor professionals die met vluchtelingen werken, zoals medewerkers van opvanglocaties. Lees hoe je verschillende vormen van mensenhandel herkent en waar je melding kunt doen, 4 april 2022.

Brief over aanpak opvang ontheemden uit Oekraïne
Staatssecretaris van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de laatste stand van zaken met betrekking tot de opvang van ontheemden uit Oekraïne in Nederland, 30 maart 2022.

Brief over mogelijke regeling compensatie leefgeld Oekraïners
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) en minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) informeren de Tweede Kamer over het voornemen van het kabinet voor een regeling om gemeenten financieel te compenseren voor de kosten voor de opvang en het leefgeld voor vluchtelingen uit Oekraïne, 21 maart 2022.

Brief over economische impact oorlog in Oekraïne en gerelateerde sancties
De ministers Adriaansens (EZK), Kaag (Financiën) en Van Gennip (SZW) sturen de Tweede Kamer een brief over de impact van de oorlog in Oekraïne en de tegen Rusland afgekondigde sancties voor de Nederlandse economie, 18 maart 2022.

Brief over aanpak opvang vluchtelingen Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de aanpak van de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, 17 maart 2022

Documenten MCCb opvang Oekraïners 
Documenten die zijn besproken in de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) over de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, 16 maart 2022

Brief over stand van zaken cyber security in relatie tot het conflict in Oekraïne
Minister Yeşilgöz-Zegerius (JenV) informeert de Tweede Kamer over de cyberdreiging uit de Russisch-Oekraïense oorlog, 11 maart 2022.

Brief over opvang vluchtelingen uit Oekraïne
Minister Yeşilgöz - Zegerius en staatssecretaris Van der Burg (beiden JenV) informeren de Tweede Kamer over de aanpak van de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne en de structuur van de nationale crisisbesluitvorming die daarbij in werking treedt, 8 maart 2022.

Brief over uitgangspunten samenwerking onderwijs en wetenschap met Russische Federatie en Belarus
Afschrift van de brief van minister Dijkgraaf (OCW) aan de voorzitters van enkele organisaties van 4 maart 2022. De brief gaat over uitgangspunten voor samenwerking met de Russische Federatie en Belarus, 4 maart 2022.

Brief over aanpak extra opvangplekken Oekraïense vluchtelingen
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de stappen die het kabinet zet voor de extra opvangplekken voor Oekraïense vluchtelingen, 3 maart 2022.

Brief over opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over de inzet van het kabinet om opvang voor Oekraïense vluchtelingen gereed te maken, 2 maart 2022.

Brief over instellen besluit en vertrekmoratorium Oekraïne
Staatssecretaris Van der Burg (JenV) informeert de Tweede Kamer over zijn besluit tot het instellen van een besluit- en vertrekmoratorium voor asielzoekers met de Oekraïense nationaliteit, 28 februari 2022.

Brief stand van zaken ontwikkelingen in en rondom Oekraïne
Minister Hoekstra (BZ) en minister Ollongren (Defensie) delen de laatste ontwikkelingen in en rondom Oekraïne met de Tweede Kamer, 26 februari 2022.

Informatie Europese Commissie

EU solidarity with Ukraine
Website van de Europese Commissie met praktische informatie, nieuwsberichten en officiële Europese documenten. Ook informatie beschikbaar in het Oekraïens en het Russisch.

Key documents: EU solidarity with Ukraine

Ukraine: Guidance to help people fleeing war access jobs, training and adult learning
Ensuring a swift and effective integration into the labour market is important both for host communities and for those fleeing the war to rebuild their lives, continue developing their skills and, eventually, support reconstruction in Ukraine, 14 juni 2022.

Ukraine: Cohesion funding to support people fleeing Russia's invasion of Ukraine
The Commission has adopted a proposal for Cohesion's Action for Refugees in Europe (CARE) allowing Member States and regions to provide emergency support to people fleeing from Russia's invasion of Ukraine. CARE is introducing the necessary flexibility in the 2014-2020 Cohesion policy rules to allow a swift reallocation of available funding to such emergency support, 8 maart 2022.

 


Deze pagina zal regelmatig voorzien worden van nieuwe informatie
Laatste update: 9 februari 2023