Dossier: gevaarlijke stoffen
Werknemers kunnen ernstig ziek worden van werken met gevaarlijke stoffen. Maar werken met gevaarlijke stoffen is soms niet te vermijden. Denk aan autospuiterijen, de schoonmaak en de zorg. Maar ook meelstof en uitlaatgassen vallen onder de gevaarlijke stoffen. Welke maatregelen moet je als werkgever of arbodeskundige nemen om medewerkers te beschermen?
Regelgeving
De wet stelt regels rondom het gebruik van gevaarlijke stoffen tijdens het werk. Grotendeels zijn deze regels te vinden in hoofdstuk 4 van het Arbobesluit. Uitgangspunt is dat werknemers hun werk gezond en veilig moeten kunnen doen. Als werknemers blootgesteld worden aan gevaarlijke stoffen tijdens hun werk, moet het risico dat dat met zich meebrengt voor hun gezondheid zo klein mogelijk zijn.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) publiceert twee keer per jaar in de Staatscourant een lijst met CMR-stoffen. CMR-stoffen zijn stoffen die kankerverwekkend zijn, mutageen (stoffen die erfelijke veranderingen kunnen veroorzaken) en/of reproductietoxisch (stoffen die schadelijk zijn voor de voortplanting). De nieuwste lijst van 3 januari 2022 is geldig voor een half jaar.
Risico-inventarisatie en –evaluatie
Elke werkgever moet een Risico-Inventarisatie en –Evaluatie (RI&E) hebben om de veiligheids- en gezondheidsrisico’s van het bedrijf in kaart te brengen en aan te pakken. Dat geldt ook voor werkzaamheden waarbij er risico’s zijn op blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
In het plan van aanpak benoem je welke maatregelen je neemt om het werk zo gezond en veilig mogelijk te maken.
Grenswaarden
Werkgevers moeten maatregelen nemen om gezondheids- en veiligheidsrisico’s van het werken met gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Als er een wettelijke grenswaarde voor een gevaarlijke stof bestaat, dan moet de werkgever maatregelen nemen om de blootstelling aan de stof onder die grenswaarde te maken. Bij kankerverwekkende stoffen moet de werkgever stappen zetten om de blootstelling altijd zo laag mogelijk te maken, zelfs als deze al lager dan de grenswaarde is. Als er geen wettelijke grenswaarde bestaat, moet de werkgever zelf een grenswaarde vaststellen. Meer informatie over grenswaarden en de totstandkoming ervan vind je hier. Grenswaarden kun je opzoeken in de grenswaardendatabase van de SER.
Voorlichting en onderzoek
Werkgevers moeten werknemers voorlichting en instructie geven over de aard en het juiste gebruik van gevaarlijke stoffen. Daarnaast hebben werknemers het recht om arbeidsgezondheidskundig onderzoek te ondergaan bij een deskundige als zij met gevaarlijke stoffen werken. De resultaten van deze onderzoeken moeten in een persoonlijk medisch dossier komen te staan.
De regelgeving rond het gebruik van gevaarlijke stoffen en de maatregelen die je moet nemen, volgens de arbeidshygiënische strategie, is complexe materie. We raden je dan ook aan om deskundige hulp in te schakelen. Je kunt daarvoor bijvoorbeeld contact opnemen met jouw arbodienst of arbeidshygiënist.
SER-publicaties *
Advies voor grenswaarde soja-allergenen | Briefadvies over een grenswaarde voor inhaleerbare meelstof van de Subcommissie GSW aan de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Biomonitoring en sensoring: gezondheid en privacy op de werkvloer centraal | Tweedelig rapport. Deel I verkent de mogelijkheden om biomonitoring en sensoring te benutten ten bate van gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. In deel II bevvat het advies van de raad over biomonitoring in relatie tot gevaarlijke stoffen op de werkplek.
Grenswaarde vinylchloridemonomeer (vcm) (pdf) | Invoering van de streefwaarde lijkt vooralsnog niet haalbaar. Invoering van de Europese grenswaarde betekent een verlaging van de huidige wettelijke grenswaarde.
Advies grenswaarde o-Toluïdine (pdf) | De Subcommissie Grenswaarden Stoffen op de Werkplek van de SER adviseert 0.084 mg/m3 (TGG 8uur) als wettelijke grenswaarde in te voeren voor o-toluïdine. Deze waarde komt overeen met het streefrisiconiveau.
Grenswaarde voor hydrazine (pdf)| De subcommissie GSW adviseert om als wettelijke grenswaarde in te voeren voor hydrazine: 13 μg/m3 of 0.01ppm met H-notatie.
*SER-publicaties gevaarlijke stoffen tot en met 2019. Zie ook de volledige lijst met SER-publicaties over arbo-onderwerpen
Relevant nieuws
Arbeidsinspectie strenger voor bedrijven die gevaarlijke stoffen niet in kaart brengen | 23 maart 2022
Haalbaarheidstoets voor een grenswaarde voor 1,3-butadieen | 28 januari 2022
Werkwijze Gezondheidsraad bij advisering over bescherming tegen schadelijke stoffen | 24 december 2021
Advies Gezondheidsraad | 1-broompropaan en 1-tert-butoxypropan-2-ol | 21 december 2021
Voortgang aanpassingen asbeststelsel | 17 december 2021
Start Landelijk Expertisecentrum voor Stoffengerelateerde Beroepsziekten | 7 december 2021
Op weg naar geharmoniseerde grenswaarden van kankerverwekkende stoffen in de EU | 15 oktober 2021
Stand van zaken haalbaarheidstoetsen arseen, 1,2 dichloorethaan en 1,3 butadieen | 17 september 2021
Kabinetsreactie op advies “Gespoten PUR-schuimisolatie en gezondheid” | 29 juli 2021
Rapport Inspectie SZW ‘Toezicht op het werken met gevaarlijke stoffen 2016-2020’ | 21 juli 2021
Terugdringen van dieselmotoremissie op de werkvloer. Hoe pak je dat aan? | 12 mei 2021
Haalbaarheidstoets voor een grenswaarde voor isocyanaten | 26 maart 2021
Inspectie SZW vraagt meer aandacht voor beroepsziekten | 23 februari 2021
De ondernemingsraad en gevaarlijke stoffen – praktische handreikingen | 12 januari 2021
