Dossier: gevaarlijke stoffen
Werknemers kunnen ernstig ziek worden van werken met gevaarlijke stoffen. Maar werken met gevaarlijke stoffen is soms niet te vermijden. Denk aan autospuiterijen, de schoonmaak en de zorg. Maar ook meelstof en uitlaatgassen vallen onder de gevaarlijke stoffen. Welke maatregelen moet je als werkgever of arbodeskundige nemen om medewerkers te beschermen?
Direct naar:
- Regelgeving
- Risico-inventarisatie en –evaluatie
- Grenswaarden en haalbaarheidstoetsen
- Voorlichting en onderzoek
- SER-publicaties
- Relevant nieuws
Regelgeving
De wet stelt regels rondom het gebruik van gevaarlijke stoffen tijdens het werk. Grotendeels zijn deze regels te vinden in hoofdstuk 4 van het Arbobesluit. Uitgangspunt is dat werknemers hun werk gezond en veilig moeten kunnen doen. Als werknemers blootgesteld worden aan gevaarlijke stoffen tijdens hun werk, moet het risico dat dat met zich meebrengt voor hun gezondheid zo kleinmogelijk zijn.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) publiceert twee keer per jaar in de Staatscourant een lijst met CMR-stoffen. CMR-stoffen zijn stoffen die kankerverwekkend zijn, mutageen (stoffen die erfelijke veranderingen kunnen veroorzaken) en/of reproductietoxisch (stoffen die schadelijk zijn voor de voortplanting). De nieuwste lijst van 5 juli 2023 is geldig voor een half jaar.
Risico-inventarisatie en –evaluatie
Elke werkgever moet een Risico-Inventarisatie en –Evaluatie (RI&E) hebben om de veiligheids- en gezondheidsrisico’s van het bedrijf in kaart te brengen en aan te pakken. Dat geldt ook voor werkzaamheden waarbij er risico’s zijn op blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
In het plan van aanpak benoem je welke maatregelen je neemt om het werk zo gezond en veilig mogelijk te maken.
Grenswaarden en haalbaarheidstoetsen
Werkgevers moeten maatregelen nemen om gezondheids- en veiligheidsrisico’s van het werken met gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Als er een wettelijke grenswaarde voor een gevaarlijke stof bestaat, dan moet de werkgever maatregelen nemen om de blootstelling aan de stof onder die grenswaarde te voorkomen of te beperken. Bij kankerverwekkende stoffen moet de werkgever stappen zetten zodat de blootstelling altijd zo laag mogelijk is, zelfs als deze al onder de grenswaarde ligt. Als er geen wettelijke grenswaarde (publieke grenswaarde) bestaat, moet de werkgever zelf een grenswaarde vaststellen (private grenswaarde). Lees meer over grenswaarden en de totstandkoming ervan.
De SER-GSW adviseert de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de in te voeren wettelijke grenswaarde voor een bepaalde stof. Dit doet het door middel van een haalbaarheidstoets. Lees meer over haalbaarheidstoetsen.
Lees ook het interview met Kroonlid en voorzitter van de SER-Subcommissie Grenswaarden Stoffen op de Werkplek Saskia Klosse over grenswaarden van gevaarlijke stoffen.
Voorlichting en onderzoek
Werkgevers moeten werknemers voorlichting en instructie geven over de aard en het juiste gebruik van gevaarlijke stoffen. Daarnaast hebben werknemers het recht om arbeidsgezondheidskundig onderzoek te ondergaan bij een deskundige als zij met gevaarlijke stoffen werken. De resultaten van deze onderzoeken moeten in een persoonlijk medisch dossier komen te staan.
De regelgeving rond het gebruik van gevaarlijke stoffen en de maatregelen die je moet nemen, volgens de arbeidshygiënische strategie, is complexe materie. We raden je dan ook aan om deskundige hulp in te schakelen. Je kunt daarvoor bijvoorbeeld contact opnemen met jouw arbodienst of arbeidshygiënist.
SER-publicaties
Advies voor grenswaarde soja-allergenen | Briefadvies over een grenswaarde voor inhaleerbare meelstof van de Subcommissie GSW aan de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Biomonitoring en sensoring: gezondheid en privacy op de werkvloer centraal | Tweedelig rapport. Deel I verkent de mogelijkheden om biomonitoring en sensoring te benutten ten bate van gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. In deel II bevvat het advies van de raad over biomonitoring in relatie tot gevaarlijke stoffen op de werkplek.
Grenswaarde vinylchloridemonomeer (vcm) (pdf) | Invoering van de streefwaarde lijkt vooralsnog niet haalbaar. Invoering van de Europese grenswaarde betekent een verlaging van de huidige wettelijke grenswaarde.
Advies grenswaarde o-Toluïdine (pdf) | De Subcommissie Grenswaarden Stoffen op de Werkplek van de SER adviseert 0.084 mg/m3 (TGG 8uur) als wettelijke grenswaarde in te voeren voor o-toluïdine. Deze waarde komt overeen met het streefrisiconiveau.
Grenswaarde voor hydrazine (pdf)| De subcommissie GSW adviseert om als wettelijke grenswaarde in te voeren voor hydrazine: 13 μg/m3 of 0.01ppm met H-notatie.
*SER-publicaties gevaarlijke stoffen tot en met 2019. Zie ook de volledige lijst met SER-publicaties over arbo-onderwerpen
Relevant nieuws
Nieuwe consultatieronde voor de gevaarsindeling van de stof pyridine | 8 mei 2023
Eenmalige tegemoetkoming stoffengerelateerde beroepsziekten bekend | 14 december 2022
Naar minder kankerverwekkende stoffen op de werkvloer | 14 oktober 2022
Werkprogramma Gezondheidsraad 2023 | 3 oktober 2022
Reactietermijn haalbaarheidsonderzoek 1,3-butadieen verlengd | 13 juli 2022
TSB: Een korte en snelle route naar erkenning van beroepsziekten | 29 juni 2022
Bescherming tegen gevaarlijke stoffen op de werkvloer? Dan is preventie het sleutelwoord | 12 mei 2022
SER-GSW adviseert grenswaarde arseen en anorganische arseenverbindingen | 14 april 2022
