Veelgestelde vragen over CKA

Een aanstellingskeuring is alleen toegestaan in bepaalde uitzonderingssituaties.

Bijvoorbeeld als de functie risico’s kan opleveren voor de gezondheid of veiligheid van de werknemer of die van andere mensen. Denk bijvoorbeeld aan duikers, brandweermannen, piloten, politiemensen of beroepsmilitairen. Er is dan sprake van speciale functie-eisen.

De werkgever is verplicht om schriftelijk advies te vragen aan de bedrijfsarts of een keuring voor een bepaalde functie terecht is. Na een positief advies moeten de volgende punten schriftelijk worden vastgelegd: de functie-eisen, het doel van de keuring, de specifieke gezondheidsvragen en de medische onderzoeken. Ook moet de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging instemming verlenen met het keuringsbeleid.

Sommige functies stellen eisen aan de fysieke gesteldheid van de medewerker. Het gaat er dan vooral om de gezondheid en veiligheid van de medewerker en anderen te waarborgen. De werkgever kan dit niet bereiken door voorzorgsmaatregelen te treffen of hulpmiddelen in te zetten. 

Voorbeelden van bijzondere functie-eisen zijn:

• Voor een vrachtwagenchauffeur of touringcarchauffeur: enkele uren achtereen alert blijven.
• Voor een horecamedewerker: meer dan 6 uur per dag lopen.
• Voor medewerkers groenvoorziening of medewerkers in de bouw: meer dan 1 uur per dag werken met trillend handgereedschap, zoals een motorzaag.

Een aanstellingskeuring mag uitsluitend worden uitgevoerd door een bedrijfsarts aan het eind van een sollicitatieprocedure.

Een bedrijfsarts is een arts die een speciale extra opleiding heeft gevolgd en als bedrijfsarts staat ingeschreven.

De keuring kan bestaan uit een vragenlijst, een gesprek, een lichamelijk onderzoek en eventueel laboratoriumonderzoek.

Een aanstellingskeuring mag niet worden uitgevoerd om de kans op ziekteverzuim of arbeidsongeschiktheid in de toekomst in te schatten.

De Wet op de medische keuringen (Wmk) en het Besluit aanstellingskeuringen bepalen de gang van zaken bij aanstellingskeuringen.

Een aanstellingskeuring mag niet worden uitgevoerd om de kans op ziekteverzuim of arbeidsongeschiktheid in de toekomst in te schatten. . Hierin staan regels over de vraag wanneer een aanstellingskeuring mag plaatsvinden en onder welke voorwaarden. Wat een bedrijfsarts tijdens een aanstellingskeuring precies wel en niet mag doen, staat nauwkeurig omschreven in de Leidraad aanstellingskeuringen en het Protocol aanstellingskeuringen.

Nee, een aanstellingskeuring is geen algehele lichamelijke keuring.

Er mag alleen gekeken worden naar de specifieke zaken die voor de functie voor de medewerker of zijn/haar omgeving risico kunnen opleveren. Nergens anders naar. Als goed gezichtsvermogen noodzakelijk is voor de functie, wordt alleen daarnaar gekeken.

Ten behoeve van de aanstellingskeuring mag de keurend arts de kandidaat een vragenlijst laten invullen.

De vragen dienen wel specifiek gericht te zijn op de bijzondere functie-eisen van de betreffende functie.

Een medische beperking hoeft niet tot afkeuring te leiden. In veel gevallen heeft dit helemaal geen invloed op de gezondheid en veiligheid van de medewerker of van anderen. Een boekhouder met diabetes bijvoorbeeld kan zijn werk normaal doen. Soms zijn er hulpmiddelen mogelijk.

Bijvoorbeeld: een zorginstelling wil een verzorger keuren op rugproblemen, omdat hij regelmatig patiënten moet tillen. Vroeger was dat misschien een reden om een verzorgende niet aan te nemen, maar tegenwoordig is dat niet meer het geval. Er zijn voldoende hulpmiddelen om tilwerk te vergemakkelijken. Niet willen investeren in dergelijke hulpmiddelen, is geen reden om iemand af te keuren voor deze functie.

Een aanstellingskeuring mag alleen aan het einde van een sollicitatieprocedure plaatsvinden. Alle andere beoordelingen moeten al zijn afgerond en de werkgever moet van plan zijn de betrokken kandidaat aan te nemen. De keuring is dus het sluitstuk van de sollicitatieprocedure.

Een aanstellingskeuring kan ook plaatsvinden in de situatie dat een medewerker binnen het bedrijf of de organisatie een andere functie gaat uitvoeren, waarvoor andere bijzondere eisen op het punt van medische geschiktheid gelden.

Nee, een aanstellingskeuring mag niet worden uitgevoerd om de kans op ziekteverzuim of arbeidsongeschiktheid in de toekomst in te schatten.

Nee, dat is niet het geval. Als de kandidaat niet wil meewerken, is het aan de werkgever om te bepalen of deze wordt aangenomen wordt of niet.

Maar de werkgever kan dan niet vaststellen of de sollicitant geschikt is voor de functie. De kans dat deze niet wordt aangenomen is daarmee erg groot.

In de vacaturetekst voor de functie moet zijn opgenomen dat een aanstellingskeuring onderdeel uitmaakt van de selectieprocedure. Voorafgaande aan de keuring zelf moet worden gemeld waarom de keuring plaatsvindt en wat de bedrijfsarts precies gaat onderzoeken.

De werkgever moet er ook op wijzen dat de kandidaat niet verplicht is om mee te werken en ook niet verplicht is om de uitslag van de keuring met de werkgever te delen.

Ook moet gemeld worden dat de kandidaat het recht heeft om een herkeuring aan te vragen als hij/zij het niet eens is met het resultaat van de keuring. Tot slot moet de werkgever de kandidaat er op attenderen dat het mogelijk is om bij de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) een klacht in te dienen.

Nee, geen enkele! De werkgever, of het nu de directeur is of personeelszaken, mag geen enkele vraag stellen over de gezondheid van de kandidaat. Een chauffeur vragen of hij wel lang kan zitten? Mag niet! De boekhouder vragen hoe het met zijn bloeddruk is? Mag niet!.

De werkgever of personeelsfunctionaris mag bij de sollicitatie geen mondelinge of schriftelijke vragen stellen over de gezondheid van de sollicitant of over zijn ziekteverzuim in het verleden. De werkgever mag dan ook geen vragenlijst met vragen over de gezondheid of ziekteverzuim naar de sollicitant sturen.

Nee! In een sollicitatieformulier mag op geen enkele wijze geïnformeerd worden naar de gezondheid van de kandidaat.

Een vraag als: ‘Ben je in de afgelopen twee jaar wel eens ziek thuisgebleven?’ is al te veel. Mocht u een sollicitatieformulier tegenkomen waarin een vraag over gezondheid wordt gesteld, dan horen wij dat graag!

• Melden gezondheidsvragen in sollicitatieformulieren

Ja, als de kandidaat weet dat hij of zij in verband met aandoening of ziekte de functie niet naar behoren kan vervullen, moet deze dat melden. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om het slikken van medicatie die de rijvaardigheid beïnvloedt in het geval van een sollicitatie naar een functie van buschauffeur.

Als de sollicitant van mening is dat zijn of haar gezondheid geen belemmering vormt voor het uitoefenen van de functie, dan hoeft de kandidaat de ziekte of aandoening niet te melden. Maar dat kan anders zijn als de sollicitant weet, dat door het verloop van de ziekte of aandoening binnen afzienbare tijd wel problemen kunnen ontstaan.

Ja, de bedrijfsarts mag tijdens de aanstellingskeuring gezondheidsvragen stellen. Het moet wel gaan om vragen, die verband houden met eisen voor de betreffende functie.

De bedrijfsarts tijdens de aanstellingskeuring mag geen algemene vragen naar gezondheidssituatie van een kandidaat stellen. De vragen moeten altijd gericht zijn op de specifieke zaken die moeten worden onderzocht en waarvan de kandidaat van te voren op de hoogte is gesteld.

De bedrijfsarts mag geen vragen stellen of onderzoek doen naar zwangerschap, ernstige niet-behandelbare ziektes, hiv en erfelijke ziektes. Ook onderzoek naar het gebruik van alcohol, drugs en geneesmiddelen is niet toegestaan, tenzij dit belangrijk is voor de functie.

Voor sommige functies kan ook een psychologische test worden gevraagd. Het kan zijn dat er tijdens het gesprek met de psycholoog ook zaken naar voren komen die met de gezondheid van de kandidaat te maken hebben.

Een psycholoog is geen arts en mag deze vragen niet stellenen de kandidaat hoeft deze vragen ook niet te beantwoorden. In de praktijk ligt dit nog wel eens lastig omdat psychische zaken aan de orde kunnen komen, die verband houden met een gezondheidskwestie. De psycholoog mag deze informatie niet opnemen in zijn rapport.

Nee. Bij een aanstellingskeuring wordt gekeurd voor één specifieke functie. De Wsw-keuring vindt plaats om te kijken of iemand behoort tot de doelgroep van de Wsw en is niet gericht op één specifieke functie.

De doelgroep van de Wsw bestaat uit personen, die door lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen alleen onder aangepaste omstandigheden kunnen werken.

Ja, uitzendkrachten vallen onder de Wet op de medische keuringen (Wmk).

Want: Uitzendkrachten gaan een uitzendovereenkomst (= arbeidsovereenkomst) aan met het uitzendbureau zodat het bureau hen kan uitzenden naar een opdrachtgever die de uitzendkracht wil inlenen (inlener).

Indien de inlener de uitzendkracht een medische keuring wil laten ondergaan, dan wordt deze keuring met het oog op het inlenen verricht - en dus in verband met het aangaan van de arbeidsverhouding.

Niet: als de keuring wordt verricht voor de functie waarin de werknemer al werkzaam is. Dit geldt ook bij contractverlenging.

Wel: als er sprake is van een functiewijziging bij dezelfde werkgever. De nieuwe functie of de nieuwe taken moeten dan andere bijzondere eisen stellen aan de medische geschiktheid. De keuring moet dan voldoen aan de voorwaarden van de Wet op de medische keuringen (Wmk).

Bij baangarantie
Ja. Als er sprake is van een opleiding met baangarantie, dan is een keuring voor een opleiding een aanstellingskeuring. De keuring wordt dan namelijk verricht in verband met het aangaan van een arbeidsverhouding. Bijvoorbeeld in de vorm van een leer/werkcontract waarbij een keuring wordt verricht voorafgaand aan het sluiten van het contract.

Arbeidsverhouding bij goede afronding
Ja. Ook kan sprake zijn van een aanstellingskeuring, als een medische keuring wordt verricht bij de toegang tot een (kortdurende) opleiding. De reden: In zo'n geval zal aansluitend aan de opleiding een arbeidsverhouding worden aangegaan onder voorwaarde van goede afronding van de opleiding.

Geen zekerheid over functie na afronding
Nee. Er is géén sprake van een aanstellingskeuring als het gaat om een medische keuring enkel voor de toegang tot een (beroeps)opleiding, zonder enige zekerheid over een functie na het afronden van de opleiding.

De kandidaat krijgt zelf als eerste de uitslag van de keuring.

Pas na zijn of haar uitdrukkelijke toestemming mag de bedrijfsarts de uitslag doorgeven aan de werkgever. De bedrijfsarts meldt alleen of de kandidaat geschikt of ongeschikt is, of geschikt is onder bepaalde voorwaarden. De bedrijfsarts mag geen verdere informatie over de medische situatie verstrekken. De kandidaat hoeft zelf over de uitslag ook geen mededelingen te doen.

Ja. De kandidaat heeft de mogelijkheid om een herkeuring aan te vragen als hij of zij het oneens is met de uitslag. De kosten hiervan worden betaald door de werkgever, maar die kan daarvoor een redelijke bijdrage van de betreffende kandidaat vragen. De aanvraag van een herkeuring moet de kandidaat binnen 1 week na ontvangst van de uitslag doen.

De herkeuring wordt gedaan door een andere, onafhankelijke arts. De herkeuring kan wel plaatsvinden bij dezelfde arbodienst. De werkgever mag pas een beslissing nemen over de aanstelling van de sollicitant, nadat hij de uitslag van de herkeuring heeft ontvangen.

De werkgever bepaalt wat het gevolg is van een negatieve uitslag. Het meest voor de hand liggende gevolg is dat de kandidaat niet wordt aangenomen voor de functie.

Ja, een kandidaat heeft altijd het recht om op ieder moment van de keuring niet langer mee te werken.

De verzamelde gegevens mogen alleen worden gebruikt voor het vaststellen van de geschiktheid voor de functie.

Na het onderzoek worden de gegevens voor een periode van maximaal zes maanden bewaard door de bedrijfsarts. Deze gegevens mogen nooit zonder uitdrukkelijke toestemming van de kandidaat met anderen worden gedeeld.

Een klacht met betrekking tot een aanstellingskeuring kan worden ingediend bij de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA). De CKA beoordeelt of de aanstellingskeuring aan alle regels voldoet. Het oordeel is niet bindend. Wel kan de rechter rekening houden met het oordeel van de CKA. Dien een klacht in.

Wie kan een klacht over een aanstellingskeuring bij de CKA indienen?

Sollicitanten, werkgevers, keurend artsen en ondernemingsraden of vergelijkbare medezeggenschapsorganen kunnen bij de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) een klacht over een aanstellingskeuring indienen.

Misschien wordt uw vraag al bij de veel gestelde vragen beantwoord. Als u een andere vraag heeft of advies wilt, dan kunt u contact opnemen.. Stel een vraag.

CKA beoordeelt of de regels over aanstellingskeuringen zijn gevolgd. Vaak geeft de CKA ook een advies daarbij. Een oordeel van de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen is gezaghebbend maar niet bindend.

Mocht er een gerechtelijke procedure volgen, dan kan het oordeel in deze procedure worden ingebracht. Het is vervolgens aan de rechter wat hij of zij met het oordeel van de CKA doet.

Nee, de procedure bij de CKA is kosteloos. Wel zijn eventuele kosten voor rechtsbijstand en reiskosten voor eigen rekening.