Veilig en gezond werken: call to action
Werken, leren en ondernemen gaan de komende jaren enorm veranderen. Oude banen verdwijnen, nieuwe banen komen op. We krijgen te maken met nieuwe arbeidsgerelateerde risico’s, bijvoorbeeld vanwege klimaatverandering, de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) en nieuwe, gevaarlijke stoffen. En dat terwijl de vergrijzing doorzet, de arbeidsmarkt steeds krapper wordt en de druk op werkenden toeneemt. We staan dus voor een enorme uitdaging. Een kantelpunt in de tijd.
Leestijd: 3 minuten
Column van:
Met dat beeld voor ogen presenteert de SER zijn nieuwe arbo-advies: ‘Gezond en veilig werken dankzij effectieve regels en preventie’. Kernboodschap is dat we alle zeilen bij moeten zetten om ongezond werk en uitval te voorkomen. Gezond werk draagt bij aan geluk, zingeving en gezondheid. Maar we weten ook dat werk mensen ziek kan maken als dingen niet goed gaan. Zo kampt bijna één op de vijf werknemers momenteel met burn-outklachten. Als we de risico’s op het gebied van veilig en gezond werken niet serieus nemen, zal dat aantal blijven stijgen en worden de problemen op de arbeidsmarkt alleen maar groter.
Van de huidige zorguitgaven in Nederland is zo’n 1,8 miljard euro terug te leiden naar ongunstige arbeidsomstandigheden. Natuurlijk zijn aan preventie kosten verbonden. Maar die worden dubbel en dwars terugverdiend als we daarmee verzuim door ziekte en arbeidsongeschiktheid voorkomen.
We moeten nu de draai maken
Het is van cruciaal belang om nu de draai te maken van zorg naar preventie. Dit SER-advies is een call to action. Mensen mogen niet ziek worden door werk. Ook vraagt de aanhoudende arbeidsmarktkrapte om optimaal gebruik van de beschikbare arbeidscapaciteit.
Daarom moeten de regels op het gebied van arbeidsomstandigheden beter aansluiten bij nieuwe ontwikkelingen en de praktijk van onder andere het midden- en kleinbedrijf. Het is bijvoorbeeld van belang dat de verplichte risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) beter uitvoerbaar wordt voor grote en ook kleine bedrijven.
De meeste winst valt te behalen door risico’s vroegtijdig te signaleren en gezondheidsklachten voor te zijn. ‘Dat vraagt aandacht voor prioritering en integraal beleid voor een effectieve aanpak van veilig en gezond werken.’
Laten we beginnen met de bestaande arboregels in praktijk te brengen en te handhaven. De arbowet benoemt niet voor elke situatie een richtlijn of verplichting, maar laat ruimte aan werkgevers en werknemers om zelf passende maatregelen te treffen. Mijn dringende oproep is: néém die verantwoordelijkheid.
Gerelateerde artikelen
Tijd voor passende maatregelen
Dus kies voor stoffen die minder gevaarlijk zijn. Investeer in voorlichting en preventie. Verplicht het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. En hou rekening met diversiteit. Op dit moment gelden voor iedereen dezelfde normen voor maximaal tilgewicht en in veel gevallen dezelfde grenswaarden voor gevaarlijke stoffen, terwijl we al lang weten dat bijvoorbeeld vrouwen en jongvolwassenen hogere risico’s lopen dan de witte man van gemiddelde leeftijd die doorgaans als standaard wordt genomen. En denk bij het ontwerpen van bedrijfskleding niet alleen aan mannen.
Wat de overheid betreft: zorg voor betere samenwerking tussen bedrijfsgezondheidszorg en reguliere zorg. Maak arbeidsgerelateerde zorg óók voor zelfstandigen en flexwerkers toegankelijk. Kom met moderne wetgeving die écht werkt en handhaaf die in de praktijk. Maak de kosten en baten van preventie inzichtelijk – voor bedrijven en voor de samenleving als geheel.
Gezond en veilig werk is niet zomaar een arbeidsvoorwaarde, het is de basis voor waardig werk. Het belang ervan is niet te onderschatten. Gezond en veilig werk draagt bij aan een gelukkige samenleving, een sterk bedrijfsleven en het duurzame verdienvermogen van Nederland.
Tijd voor actie.
