Veelgestelde vragen over digitalisering

Steeds meer zaken gaan via het internet. Ook het contact met de overheid is steeds vaker digitaal. Veel mensen vinden dit lastig vinden en hebben behoefte aan hulp. Bij veel bibliotheken vind je een informatiepunt Digitale Overheid. De bibliotheekmedewerkers helpen je gratis. Zij geven informatie waarmee je verder kunt of maken een afspraak voor jou met een organisatie die je verder kan helpen. Vind een Informatiepunt Digitale Overheid in jouw buurt.

Gemeenten, provincies en de Rijksoverheid zijn ook telefonisch bereikbaar om je verder te helpen. Ook kun je vaak een afspraak maken om aan de balie geholpen te worden.

‘Internet of Things’ duidt op slimme apparaten in en om je woning die verbinding hebben met internet. Dit zijn alledaagse apparaten zoals verlichting, thermostaat, auto’s en keukenapparatuur. Deze apparaten zorgen ervoor dat je dagelijkse taken soepeler verlopen, maar slaan ook gegevens op, bijvoorbeeld over je gebruik en voorkeuren. Het apparaat gebruikt deze data vaak in combinatie met algoritmes, waardoor het zich steeds beter kan richten op de wensen van de gebruiker.

Voordelen van Internet of Things (IoT):

• Het IoT is kostenbesparend. Menselijk handelen wordt sterk verminderd door het gebruik van slimme apparaten die in verbinding staan met het internet en met elkaar. Hier staat tegenover dat er andere taken bij komen, vooral in de controlerende sfeer. Een aantal banen zijn minder of niet meer nodig, waardoor op kosten kan worden bespaard.
• Het IoT is tijdbesparend. Apparaten die automatisch met elkaar en het internet communiceren, doen dit zonder menselijke tussenkomst. Een slimme energiemeter kan een bedrijf of burger bijvoorbeeld vertellen wat het energieverbruik is en geeft inzicht in besparingsmogelijkheden.
• Het IoT vergroot het gebruiksgemak. Veel slimme apparaten zijn op afstand te besturen. Zo kun je bijvoorbeeld lampen thuis die aan het internet verbonden zijn, bedienen met je smartphone.

Nadelen van Internet of Things:

• Doordat technologie steeds meer centraal staat, maakt het IoT ons meer afhankelijk.
• Slimme apparaten zijn vanaf het internet te benaderen en mogelijk te hacken. De privacy van gebruikers kan daarbij in gevaar komen.
• Slimme apparaten creëren veel data. De bedrijven achter de slimme apparaten beheren deze data en spelen deze vaak door aan derde partijen. De gebruiker kan niet altijd overzien welke data er wordt opgeslagen, of heeft geen toegang tot de data. Bovendien kost de opslag van data veel energie.

De platformeconomie is een economisch resultaat van steeds verdergaande digitalisering. Online platforms brengen vraag en aanbod bij elkaar. Het gaat om diensten, maar ook om goederen, geld, communicatie, entertainment en informatie. Het ene platform biedt een digitale marktplaats, het andere een distributiekanaal.

De ‘Big 7’ hebben wereldwijd het voortouw genomen in de platformeconomie: Apple, Amazon, Facebook, Google, Microsoft, Alibaba en Tencent. Samen waren zij in 2018 goed voor een marktwaarde van 5.000 miljard dollar. De bekendste Nederlandse spelers in de platformeconomie – bijvoorbeeld Booking, Bol.com en Thuisbezorgd – zijn veel kleiner, maar wel aan een opmars bezig.

De platforms die vraag en aanbod van arbeid bij elkaar brengen, heten ook wel werkplatforms. In Nederland zijn zo’n 125 werkplatforms actief. De meeste bieden fysiek werk op locatie, zoals maaltijdbezorging en schoonmaak, de andere bieden online werk, zoals softwareontwikkeling of vertaalwerk. Het aantal platformwerkers in Nederland is nu nog beperkt, net als in andere Europese landen. Als de platformeconomie doorzet, kan deze vorm van werkgelegenheid fors groeien.

Datacenters zijn gebouwen die de infrastructuur voor computerservers en ICT-diensten herbergen. Bedrijven gebruiken deze servers om veilig en in een hoge frequentie gegevens van gebruikers op te slaan. Grote bedrijven bouwen graag datacenters in Nederland, omdat onze digitale infrastructuur van hoge kwaliteit is en omdat Nederland relatief goede toegang tot publieke infrastructuur en voorzieningen biedt. Een datacentra gebruikt veel energie, maar kan ook zorgen voor duurzame innovatie en werkgelegenheid.

Cloud computing zorgt ervoor dat je geen software of gegevens op je eigen apparaten hoeft op te slaan. Bij cloud computing gebruik je software of databases via een netwerk dat verbonden is met internet. De uitdrukking ‘in de cloud’ geeft aan dat je als gebruiker vanaf een eigen apparaat software en gegevens kunt raadplegen, wijzigen en opslaan die elders – los van jouw eigen apparaat – worden bewaard. Cloud computing kan je ook toegang geven tot een virtuele desktop en applicaties van een organisatie.

We gebruiken dagelijks internet en regelen steeds meer zaken digitaal. Veel mensen vragen zich af wat er gebeurt met de persoonlijke gegevens die ze invoeren. Het is belangrijk dat burgers erop kunnen vertrouwen dat zowel private partijen (bijvoorbeeld bedrijven) als publieke instanties (zoals gemeente of provincie), verantwoord omgaan met hun persoonsgegevens.

De Europese Unie wil consequente en gelijke toepassing van regels die de privacy beschermen. Het is belangrijk dat op EU-niveau te regelen, omdat gegevens soms over landsgrenzen heen gaan. De EU heeft daarom de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) opgesteld, die de rechten van natuurlijke personen (mensen) regelt. De AVG trad op 25 mei 2018 in werking en is momenteel de meest uitgebreide privacywet ter wereld.

De AVG geeft je het recht om alle persoonsgegevens in te zien die een instantie over jou verzamelt. De overheid is verplicht om een kopie te sturen van de persoonsgegevens die zij van je verwerkt, als je daarom vraagt. De betreffende overheidsinstantie moet in dit inzage-overzicht duidelijk maken waarom ze bepaalde gegevens verwerkt, om welke soorten persoonsgegevens het gaat, hoe lang ze die bewaart, welke privacy-rechten je hebt, maar ook met welke andere organisaties deze instantie jouw persoonsgegevens deelt. Je kunt ook op MijnOverheid inzien welke instanties welke persoonsgegevens van jou hebben.

Als je een website bezoekt, plaatst die site een klein tekstbestandje op de harde schijf van je computer, tablet of smartphone. Dit tekstbestandje heet een ‘cookie’. Er zijn verschillende soorten cookies. Sommige onthouden wat er in je winkelmandje zit, anderen zorgen ervoor dat je advertenties te zien krijgt die passen bij jouw zoekgedrag. Het verschilt per cookie hoelang die op een computer, tablet of smartphone blijft. Om je privacy te garanderen, is het verstandig om regelmatig alle cookies te verwijderen. Dit wordt aangeraden omdat sommige cookies een bewaartermijn hebben tot twee jaar. Gedurende deze tijd mogen zij bepaalde activiteiten die je uitvoert blijven volgen. Wees je hiervan bewust. Op de website van de Consumentenbond vind je een stappenplan hoe je de cookies van je computer, smartphone of tablet verwijdert.

Functionele cookies zijn noodzakelijk voor het goed functioneren van een website. De informatie die deze cookies verzamelen, is bedoeld om de werking van de website te analyseren en op basis daarvan aanpassingen te doen voor een betere gebruikerservaring.

Analytische cookies meten het websitebezoek. Op basis van het aantal bezoekers en de best bezochte subpagina’s kan een bedrijf of instantie de website verbeteren.

Tracking cookies gaan verder. Zij volgen je tijdens je bezoek aan de website en bouwen op basis daarvan een profiel van jou op. Dit profiel zorgt ervoor dat je advertenties te zien krijgt die passen bij jouw interesses. Deze cookies zijn niet noodzakelijk. Een bedrijf of instantie mag ze alleen gebruiken als je daarvoor toestemming geeft. 

Een website mag je de toegang niet weigeren als je niet instemt met de plaatsing van tracking cookies. Wil je hier meer over weten? Bekijk de website van de Autoriteit Persoonsgegevens.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) houdt toezicht op de naleving van de wettelijke regels voor de bescherming van persoonsgegevens. In de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) staat dat elke lidstaat van de Europese Unie een onafhankelijke privacy-autoriteit moet benoemen. Die houdt zich bezig met toezicht, klachtafhandeling, advisering, voorlichting, informatieverstrekking en verantwoording op het gebied van de AVG. Het toezicht betreft iedereen die persoonsgegevens verwerkt: het bedrijfsleven, de gehele overheid maar ook verenigingen, scholen en individuele burgers. De AP heeft daarnaast internationale taken omtrent de AVG waar zij onder andere samenwerkt met andere EU-privacytoezichthouders en toezicht houdt op verschillende toezichthoudende organen, zoals Europol en Eurojust. De AP is ook het meldpunt voor een datalek of een privacyklacht.

De term ‘Privacy by design’ duidt erop dat de ontwerpers van een product of dienst meteen in de ontwerpfase goede waarborgen voor privacy en gegevensbescherming inbouwen. De term staat expliciet in de AVG, die bedrijven en instanties wettelijk verplicht om gegevens goed te beschermen bij het opslaan en verwerken. Privacy by design zorgt ervoor dat het ontwerp zelf in een vroege fase bescherming van persoonsgegevens afdwingt, zodat het bedrijf of de instantie die het product of de dienst gaat gebruiken, voldoet aan de AVG en gegevensmisbruik voorkomt.