Publicatie

Voorkom een or-conflict - de Bedrijfscommissie helpt

Een meningsverschil over de or moet je niet uit de hand laten lopen. In de praktijk blijkt dat lastig. Als je er zelf niet uitkomt, dan kan de Bedrijfscommissie jou helpen met bemiddeling.

Onderzoek van de Bedrijfscommissie laat zien dat 54% van de or’s meningsverschillen hebben waar zij zelf niet uitkomen. In 93% is de bestuurder de andere partij. Wil je een conflict voorkomen, dan heeft jouw or duidelijke spelregels en goede gesprekstechnieken nodig.

Duidelijke spelregels

Or-werk is complex en niet iedere bestuurder kent de spelregels. Zeker bij spannende onderwerpen is het belangrijk om afspraken te maken hoe de or betrokken wordt. Zorg ervoor dat voor iedereen de spelregels duidelijk zijn. Dan kun je veel meningsverschillen voorkomen. De Bedrijfscommissie ondersteunt je hierbij. Met een kosteloze vragenservice leggen we uit hoe de WOR werkt. Omdat de Bedrijfscommissie bestaat uit werknemers- en werkgeversvertegenwoordigers, kan ons advies op breed draagvlak rekenen.

Maak het niet persoonlijk

Een meningsverschil is pas een probleem als het persoonlijk wordt en mensen zich ingraven. Met goede gesprekstechnieken voorkom je dat een discussie uit de hand loopt. Hoe doe je dat? Door niet alleen over de inhoud, maar ook over de samenwerking te praten.

Or wil ambtelijk secretaris

Een or van een vervoerder heeft last van werkdruk en wil daarom ondersteuning van een ambtelijk secretaris. Het gesprek hierover met de bestuurder loopt jammer genoeg vast. De bestuurder en de or vragen de Bedrijfscommissie om mee te denken.

Het valt de Bedrijfscommissie op dat partijen weinig vertrouwen in elkaar hebben en hij benoemt dat. Het lucht partijen op om dat bespreekbaar te maken en vervolgens maken zij plannen om de samenwerking te verbeteren.

Evalueer regelmatig bij ingewikkelde onderwerpen

Zeker bij ingewikkelde onderwerpen is het belangrijk dat de or geregeld evalueert. Zo zorg je ervoor dat het overleg goed blijft. Hiervoor kun je deze vragen gebruiken:

  • Is er ruimte voor afwijkende meningen?
  • Komen we er samen uit?
  • Gaan we voor het gemeenschappelijk belang en oplossingen die iedereen helpen?
  • Versterkt ons overleg de kwaliteit van besluitvorming?
  • Blijven meningsverschillen zakelijk en niet op de persoon gericht?

Als het antwoord op één of meer van deze vragen ‘nee’ is, maak dat bespreekbaar en kijk met elkaar wat je hieraan kunt doen.

Geeft aan wat je wil en wat je grens is

Een or in de onderwijssector heeft een geschil over wie tot voorzitter is gekozen. De situatie loopt al een aantal maanden en de frustratie is bij één van de kandidaat-voorzitters behoorlijk opgelopen. De Bedrijfscommissie heeft die kandidaat gevraagd wat zijn ideale oplossing is. Na enkele momenten stilte reageert de kandidaat dat hij dat nog niet weet.

Een uit de hand gelopen discussie breng je terug naar het onderwerp, door als or aan te geven wat je wilt en wat je grens is. Zo zorg je ervoor dat duidelijk is voor iedereen waar je voor gaat. Naarmate een discussie meer uit de hand is gelopen, zal dat moeilijker worden. Er komt dan meer emotie bij. Dan helpt het emoties te benoemen. Vervolgens ga je terug naar de vraag wat je wilt bereiken.

Puzzel samen over jullie belangen

Veel mensen voelen zich ongemakkelijk bij een meningsverschil. Daarom willen ze het snel oplossen. Zo’n oplossing sluit vaak niet aan bij wat de ander wil en dan werk je eigenlijk voor niets. Daarom is het belangrijk om je ongemak te parkeren, een oplossing uit te stellen en het belang van de ander te onderzoeken. Gebruik hiervoor de gesprekstechniek Luisteren, Samenvatten, Doorvragen (LSD).

Een or uit de reisbranche wil onderzoek doen naar een gevaarlijke stof die het bedrijf heeft gebruikt. Medewerkers maken zich hier zorgen over. De bestuurder weigert omdat het or-budget al is opgebruikt. Samen vragen zij de Bedrijfscommissie om hulp.

In de bemiddeling stelt de Bedrijfscommissie gerichte vragen over hun belangen. Dit maakt duidelijk dat beide partijen hetzelfde belang hebben, namelijk de ongeruste medewerkers helpen. Daarna is een oplossing waar iedereen achter staat snel bedacht. Er komt een gezamenlijk onderzoek. 

Kies ondersteuning die bij je situatie past

Soms kom je er samen niet uit met een probleem. Veel or’s aarzelen om ondersteuning in te schakelen, omdat zij denken dat zij alles zelfstandig moeten kunnen afhandelen. Dat idee is niet realistisch. Ondersteuning voorkomt erger, helpt om emoties hanteerbaar te houden en een oplossing te vinden. De Bedrijfscommissie heeft vier veelvoorkomende opties vergeleken die jouw or kan inzetten. Leg die voor aan je or en kies strategisch wat helpt in jouw situatie.

1. De rechter
2. De or-adviseur
3. De mediator
4. De Bedrijfscommissie.

1. De rechter
De rechter geeft in een conflict een juridisch en bindend oordeel. In sommige situaties kan dat belangrijk zijn voor je or. De procedure bij een rechter duurt minimaal negen weken en kost geld. Een gang naar de rechter biedt zelden een oplossing voor een slechte samenwerking.

2. De or-adviseur
De or-adviseur of opleider helpt met kennisvragen en samenwerkingsvragen. Jouw or kiest zelf of hij het advies van de or-adviseur overneemt. Een adviseur inzetten helpt vooral bij beginnende, niet-geëscaleerde conflicten. Je or kan snel starten met zo’n traject en de duur varieert van enkele dagen tot enkele maanden. De or-adviseur brengt een uurtarief in rekening.

3. De mediator
Mediators focussen meer op samenwerking dan op inhoud. Zij stimuleren betrokkenen om zelf met een oplossing voor het probleem te komen. De uitkomst is een niet-bindend advies. Een mediation-traject duurt al gauw zestien weken en de mediator brengt een uurtarief in rekening.

4. De Bedrijfscommissie

De Bedrijfscommissie heeft verstand van medezeggenschap en arbeidsrecht. De leden die je or helpen kennen jouw branche. Je kunt de Bedrijfscommissie inzetten voor juridische vragen en samenwerkingsvragen. De bemiddeling is kosteloos en duurt maximaal acht weken. Jouw or krijgt creatieve oplossingen met draagvlak, die worden samengevat in een niet-bindend advies.

Ook bij een goede relatie kun je bemiddeling inzetten

Een or uit de zorg heeft grote moeite met een nieuwe pauzeregeling, die inhoudt dat medewerkers in hun pauze op de werkplek blijven. Ondanks het verzet van de or besluit de bestuurder de nieuwe regeling toch in te voeren. Toch willen de bestuurder en de or de zaak niet laten escaleren, en samen een oplossing vinden. Zij schakelen de Bedrijfscommissie in.

Deze benoemt de zorg van de or om in te stemmen met een regeling die nog niet duidelijk is. Daarom stelt de Bedrijfscommissie voor om te onderzoeken hoe de pauzeregeling uitpakt en vervolgens nogmaals een instemmingsverzoek voor te leggen aan de or. De bestuurder en de or gaan hiermee aan de slag.

De column is ook te lezen in OR magazine, maart 2021