‘Gij zult divers zijn – zo werkt het niet’

Ingrid de Graaf, directeur particulier bij Aegon, legt graag de nadruk op de betekenis die haar rol in de directie van de verzekeraar heeft voor de samenleving. Dat sociale gezicht leverde haar de titel Topvrouw van het Jaar op. “Bestuurders zijn aan hun stand verplicht zijn iets bij te dragen aan de society at large.”

Dat ze daadwerkelijk Topvrouw van het Jaar zou worden – de prestigieuze titel werd dit jaar voor de dertiende keer uitgereikt door de gelijknamige stichting – had ze niet verwacht. “Geen valse bescheidenheid hoor”, zegt De Graaf direct. “Ik nam het op tegen twee zware kandidaten. Petra van Hoeken, risk officer van Rabobank, heeft grote internationale verantwoordelijkheden en een bewezen staat van dienst op het gebied van diversiteit. En Marjan Rintel van NS heeft veel ervaring met duurzaamheidskwesties, het thema van dit jaar. Zij kan heel direct bijdragen aan het verminderen voor van CO2-uitstoot. Zelf zit ik pas een aantal maanden op deze plek bij Aegon, na mijn jaren in de raad van bestuur van Delta Lloyd, en het thema duurzaamheid interpreteer ik op een bredere manier: voor mij gaat dat onder meer om iets betekenen voor mensen met financiële problemen. Of de jury mee zou gaan in die brede interpretatie, daar was ik niet zeker van.”
Dat gebeurde dus wél – de jury roemde De Graafs lef en dapperheid bij de invulling van haar rol als ‘verbinder’. Het winnen van de titel Topvrouw van het Jaar is een momentum dat De Graaf motiveert die rol nog verder uit te bouwen. “Ik wil dit jaar gebruiken om positieve zetjes geven aan diversiteit en duurzaamheid, binnen en buiten Aegon. Hopelijk is dat het begin van positieve verandering. Mijn generatie vrouwen kan een belangrijke bijdrage leveren door vrouwen te laten zien hoe ze een plekje op het podium voor zichzelf kunnen creëren.”

Trial and error

Of het bestaan van de titel Topvrouw van het Jaar impliceert dat er te weinig aandacht is voor topvrouwen, is een vraag die De Graaf de afgelopen weken vaker kreeg. “Dat er flink op de tamtam geslagen wordt, is in mijn ogen terecht, aangezien slechts 1 op de 5 zetels in besturen en raden van commissarissen door vrouwen bezet wordt. Toch ben ik geen voorstander van quota, iets dat soms in een adem met die terechte aandacht voor topvrouwen genoemd wordt. Niet alleen omdat quota moeilijk te handhaven zijn. Gij zult een divers team hebben – het werkt niet dat van bovenaf op te leggen. Ik geloof in intrinsieke motivatie. Gelijkheid ontstaat langs de as van mannen én vrouwen. Gender diversity wordt realiteit als mannen het echt willen omdat ze inzien dat diverse teams beter presteren en als vrouwen stoppen zich aan te trekken dat niet alle vrouwen fulltime werken en dat dit soms vragen oproept. Met een quotum krijgen vrouwen de schijn enorm tegen: is zij op haar merites beoordeeld of is zij er simpelweg omdat ze vrouw is? Diversiteit is een marathon, geen sprint. Organisaties kunnen ook zonder quotum een slag maken. Bijvoorbeeld door te bedenken dat het bij sollicitaties misschien geen goed idee is om een interviewduo van twee mannen in te zetten, als je een vrouw wilt werven.”

De Graaf ziet wel veel in empoweren. “Daarom vind ik het ook zo mooi dat tegelijk met de titel Topvrouw van het Jaar de Young Talent Award wordt uitgereikt: erkenning en coaching zijn ontzettend belangrijk voor vrouwen die het in zich hebben over een jaar of 10 aan de top te staan.” Belangrijk omdat we bij vrouwelijk talent op onze qui vive moeten zijn ‘onderweg’ geen talent te verliezen, benadrukt ze: “Ik ben in mijn carrière ontzettend veel vrouwen tegengekomen die de neiging hebben promotiekansen af te houden als zij moeder worden. Zij geven dan bij voorbaat al aan terug te willen naar 3 dagen.” Zelf vloog ze dat heel anders aan. “Ik maakte na de geboorte van mijn eerste kind promotie en na de geboorte van mijn tweede kind opnieuw. Naast mijn ambitie was steun van mijn thuisfront daarbij ontzettend belangrijk. Zonder de inzet en steun van mijn partner had dit niet gekund. Plus denken: ik doe het gewoon, en dan zie ik wel hoe het gaat. Vrouwen zouden er baat bij hebben vaker voor zo’n trial and error-aanpak te kiezen, iets wat mannen natuurlijker af lijkt te gaan. Schiet niet bij voorbaat kansen af. Ook daar heeft mijn man me in aangemoedigd.” Het werkt prima voor De Graaf en het werd zelfs makkelijker op het moment dat zij de top bereikte: “Als je de baas bent, overkomt je agenda je niet, die vul je zelf in.”

Dappere mannen

Bij Aegon zelf waait sinds het aantreden van Maarten Edixhoven, die sinds januari 2017 aan het hoofd van het managementteam staat, een frisse wind waar het gaat om het toetreden van vrouwen. “Edixhoven hecht aan een divers team. Hij is bewust op zoek gegaan naar vrouwen om het team versterken en dat is gelukt. Ikzelf en Anke Schlichting – zij is CTO, en een vrouwelijke technology officer is best bijzonder – zijn er sindsdien bijgekomen. In het tienkoppige managementteam zijn we dus met twee vrouwen, in de vijfkoppige statutaire directie van Aegon ben ik nog de enige vrouw. Het is zeker mogelijk dat er meer vrouwen komen, zodra er vacatures ontstaan.” De Graaf wil in ieder geval op een positieve manier de aandacht vestigen op topvrouwen en het belang van doorstroom van vrouwen naar de subtop en top. “Ik ben hiervoor in gesprek met Ingrid Thijssen van Alliander, vorig jaar Topvrouw van het Jaar. Zij startte destijds na het behalen van haar titel de site Topvrouw@work.” Op die site plaatste Thijssen onder meer interviews met ‘dappere mannen’: bestuurders en toezichthouders die werk maakten van gender diversity. “Vorig jaar was die site dus powered by Alliander, de intentie is dat ik vanuit Aegon dit nu voortzet.”

Geen aflaat

Maar De Graaf wil meer: aandacht voor schuldenproblematiek bijvoorbeeld, een thema dat in het verlengde van de missie van haar werkgever ligt – klanten helpen bewuste en gezonde financiële keuzes te maken. “Wist je dat 1 op de 6 huishoudens kampt met schuldenproblematiek?” Geen kwestie van eigen schuld, dikke bult, maar eerder van pure pech, benadrukt ze: “Mensen raken in de problemen door een scheiding, werkloosheid of ziekte. De verhalen over tegenspoed die ik hoor, shockeren me enorm. Mensen worden niet zelden zo benauwd voor schuldeisers dat ze post maar niet meer openen. Met het programma van schulden naar kansen, waaraan ook Aegon zich gecommitteerd heeft, zetten we ons in voor deze doelgroep. Ik wil weten hoe we mensen kunnen helpen inzicht te krijgen en het overzicht te houden, en ook of we intern dingen anders moeten aanpakken rondom het sturen van incasso’s. Practice what you preach, dat is erg belangrijk. Om meer inzicht te krijgen in de problematiek, wil ik het komende jaar meerdere maatschappelijke dialoogsessies organiseren – rondetafels waarbij we mensen uit alle lagen van de samenleving aan het woord laten om te praten over dilemma’s. Rondom schulden, maar ook rondom diversiteit. Zo krijg je inzicht en kun je verschil maken.”

Daags voor het interview werd bekend dat Aegon samen met ING gaat investeren in een Haagse proef, een ‘jongerenperspectieffonds’, om tieners uit de schulden te helpen. “Dit is een innovatieve social impact bond. De schulden worden afgekocht en gesaneerd, zodat jongeren niet de hete adem van schuldeisers in hun nek voelen en kunnen focussen op studie of werk, terwijl ze verder begeleid worden en naar draagkracht afbetalen. Zo ontneem je ze hun toekomst niet en ze kunnen schoon schip maken. Aegon brengt naast een investering ook financiële expertise in. De winst voor de jongeren is groot en de maatschappelijke kosten worden duidelijk lager. Wij delen daarin mee. Ik ben erg enthousiast over initiatieven die verder gaan dan alleen geld storten in een fonds – dat voelt toch een beetje als een aflaat, een makkelijke oplossing. Het is beter om vanuit expertise substantieel te helpen – ik vind dat bestuurders aan hun stand verplicht zijn iets bij te dragen aan de society at large.”

Leuk is geen voorwaarde

Tegen vrouwen die naar de top willen, wil De Graaf vooral zeggen hoe belangrijk het is je hart te volgen. “Dan is er veel mogelijk. Zelf heb ik als neerlandicus geen klassiek profiel. Ik kwam op deze plek door me te blijven ontwikkelen en nieuwe dingen te proberen. De weg naar de top is niet altijd leuk. Maar is dat een reden om te stoppen? Welnee, het is een misverstand dat het altijd leuk zou moeten zijn. Je kunt ook tegen jezelf zeggen: de kassa rinkelt, ik verdien mijn eigen geld. Er komen altijd weer nieuwe kansen en momenten waarop je ziet dat het allemaal de moeite waard is. Ook met je thuisfront komt het meestal wel op z’n poten terecht – het gaat niet om 100 procent aanwezigheid, maar om je mentale aanwezigheid, thuis en op het werk. Wie dat in de gaten houdt, komt er uiteindelijk. Daar ben ik van overtuigd.” Ook de database van Topvrouwen.nl helpt vrouwen zichtbaar te worden en nieuwe kansen te creëren, denkt de Topvrouw van het Jaar. “Daarom schrijf ik mijzelf ook in. Als topvrouw ben ik deel van het geheel. Samen kunnen we laten zien: we zijn er. Daar wil ik aan bijdragen.”

Tekst Nicole Gommers