SER-advies Pensioenstelsel
Waarom is hervorming van het pensioenstelsel nodig?
Het Nederlandse pensioenstelsel staat bekend als een van de beste ter wereld. Toch is met name over de tweede pijler van het pensioenstelsel, de werknemerspensioenen, steeds meer discussie ontstaan. Die discussie gaat vooral over de financiële en maatschappelijke houdbaarheid.
De meeste werknemers bouwen pensioen op in een uitkeringsregeling: een regeling waarbij de pensioenuitkering vooraf met een bepaalde zekerheid wordt vastgesteld. De afgelopen jaren bleek die zekerheid beperkt: pensioenen stegen niet altijd met de inflatie mee en werden soms zelfs verlaagd. Daardoor brokkelt het vertrouwen in het pensioenstelsel af. • Voor veel mensen is niet duidelijk hoe ze pensioen opbouwen. Bovendien biedt het huidige stelsel weinig mogelijkheden voor maatwerk en keuzevrijheid, terwijl de samenleving hier steeds meer om vraagt. • Het stelsel sluit ook onvoldoende aan bij ontwikkelingen op de arbeidsmarkt: mensen veranderen steeds vaker van baan en er komen meer flexwerkers en zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). • Tot slot hebben meerdere kabinetten aangekondigd de huidige doorsneesystematiek af te schaffen.
Hoe wil de SER het pensioenstelsel herzien?
Om de kwaliteit van ons pensioenstelsel ook op langere termijn te waarborgen, introduceert de SER een nieuwe premieregeling: het nieuwe contract. Hier delen mensen de risico’s zowel in de opbouwfase als in de uitkeringsfase. Sectoren krijgen de mogelijkheid om voor deze premieregeling te kiezen.
Daarnaast stellen we voor om de bestaande, verbeterde premieregeling ook toegankelijk te maken voor bedrijfstakpensioenfondsen.
In beide regelingen komen de rendementen eerder dan nu beschikbaar voor de opbouw van pensioen. Hierdoor hoeven er minder buffers opgebouwd te worden. Er is dus eerder zicht op een koopkrachtig pensioen.
De ingelegde premie komt meer ten goede aan de eigen pensioenopbouw. Dit maakt het makkelijker voor zzp’ers om aanvullend pensioen op te bouwen. De SER vraagt het kabinet om het mogelijk te maken dat zzp’ers zich vrijwillig kunnen aansluiten bij een pensioenfonds.
We houden belangrijke sterke elementen:
- De verplichte pensioenopbouw blijft. De verplichte deelname maakt solidariteit mogelijk: risico’s in het opbouwen van pensioen kunnen worden gedeeld.
- Pensioenuitkeringen zijn levenslang. Dat voorkomt dat mensen hun pensioenvermogen opmaken en aan het einde van hun leven te kort komen.
- Het pensioenstelsel heeft lage uitvoeringskosten. Daardoor kan een groot deel van de premie-inleg rendement opleveren.
- Deelnemers die nadeel ondervinden van de afschaffing van de doorsneesystematiek worden daarvoor voldoende gecompenseerd. Dit moet kostenneutraal kunnen. Onderzocht wordt in hoeverre uitvoerders deze compensatie kunnen toekennen in het jaar dat zij overgaan naar een nieuwe regeling.
Is dit nu echt een stelsel dat beter aansluit op de veranderde arbeidsmarkt?
Mensen die in een andere sector gaan werken, kunnen hun pensioen makkelijker meenemen naar een andere pensioenuitvoerder. Het nieuwe stelsel met premieafhankelijke opbouw past daardoor beter bij de huidige arbeidsmarkt, waarin mensen vaker dan voorheen van baan veranderen.
De pensioenopbouw wordt toegankelijker en aantrekkelijker voor zzp’ers door de directere relatie tussen premie en pensioen(opbouw). Zzp’ers kunnen een variabele premie inleggen, afhankelijk van het bedrijfsresultaat.
Daarnaast wordt het nabestaandenpensioen gestandaardiseerd. Dat zorgt ervoor dat er minder risico’s zijn voor het nabestaandenpensioen wanneer iemand van baan verandert.