SER-advies

Verkenning sociale infrastructuur kwetsbare groepen binnen de Participatiewet

Nederland staat voor een grote opgave op het gebied van de onderkant van de arbeidsmarkt: het tot stand brengen van 125.000 banen voor mensen met een arbeidsbeperking en het realiseren van 30.000 nieuwe arbeidsplaatsen.

Daarnaast werken er nog bijna 100.000 werknemers in de Sociale Werkvoorziening, die ondanks het afsluiten van instroom in de WSW eveneens aan het werk moeten blijven.

SER zeer bezorgd over beschut werk

De SER maakt zich grote zorgen over de huidige ontwikkelingen rondom beschut werk en verzoekt de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid maatregelen te nemen. In de verkenning Sociale infrastructuur voor kwetsbare groepen binnen de Participatiewet concludeert de SER dat het beschut werk nauwelijks van de grond komt en dat de afbouw van de sociale werkbedrijven sneller gaat dan de opbouw van nieuwe alternatieven. De SER vindt het nodig dat er wordt bijgestuurd om een sluitende sociale infrastructuur tot stand te brengen en om de huidige expertise en kennis van de SW-bedrijven daarbij goed te benutten.

Nieuwe voorziening beschut werk blijft ver achter bij verwachting

De voorziening beschut werk, ondergebracht bij de gemeente, is onlosmakelijk onderdeel van de sociale infrastructuur. Het aantal nieuwe beschutte werkplekken blijft echter ver achter bij de gestelde verwachtingen. Volgens de Kamerbrief van april dit jaar werden tot februari 2016 162 aanvragen positief beoordeeld. De verwachting was 1600. Ook blijkt dat een deel van de gemeenten in het geheel geen plannen heeft om deze voorziening te realiseren, of dat zij alleen alternatieve voorzieningen, zonder dienstbetrekking, bieden. Deze voorziening is vooral bedoeld voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking.

Sociale werkvoorzieningen onder druk

Door minder financiële middelen, een afnemend aantal WSW-ers en zeer weinig nieuwe instroom in nieuw beschut werk staat het voorbestaan van de sociale werkbedrijven op het spel, terwijl deze bedrijven cruciaal zijn voor de infrastructuur en de kennis met betrekking tot dit soort arbeidsplaatsen. De bestaande infrastructuur van kennis en arbeidsplaatsen brokkelt af, terwijl de nieuwe nog niet is opgebouwd. Om dit te vermijden moeten de SW-bedrijven volgens de SER niet worden gesloten, maar een vernieuwde rol krijgen bij de uitvoering van de banenafspraak en de Participatiewet. 

Inhaalslag noodzakelijk

De SER vindt dat er een inhaalslag noodzakelijk is. Het is van belang om nu bij te sturen en te bevorderen dat de sluitende sociale infrastructuur duurzaam vorm krijgt. Gemeenten hebben volgens de SER een zorgplicht voor het realiseren van de sluitende sociale infrastructuur. Tegelijkertijd is het goed om de regievoering op de schaal van de 35 arbeidsmarktregio’s bij de gemeenten onder te brengen en de samenwerking met sociale partners in de regionale Werkbedrijven te vergroten. Door nu de juiste keuzes te maken, kunnen onnodige kosten voor de maatschappij en onzekerheid bij (potentiële) werknemers worden voorkomen. 

Suggesties en aanbevelingen

In deze verkenning wordt een aantal suggesties voor de korte termijn en een aantal richtinggevende aanbevelingen voor de langere termijn gedaan. De urgentie is groot, de SER meent met zijn bijdrage de nodige impulsen te geven in het belang van de kwetsbare groepen, werkgevers, gemeenten en de maatschappij in den brede.