Even bellen met de gemeente Almelo over de generatietoets
Nieuwe wetten moeten voortaan worden gecheckt op de gevolgen voor verschillende generaties. Deze generatietoets, een idee van de SER, moet voorkomen dat jongeren de dupe worden van overheidsmaatregelen. De gemeente Almelo wil proberen een lokale variant van de toets op te zetten.
Dorine van Kesteren
De jongeren van vandaag voelen druk. Ze moeten mooie studieresultaten halen, een goedbetaalde bijbaan vinden, een indrukwekkend CV opbouwen en een actief studentenleven leiden. Eenmaal afgestudeerd is de hemel nog steeds niet wolkenloos. Banen zijn vaak onzeker en bij gebrek aan een vast contract en een gemiddeld hogere studieschuld dan voorheen valt het niet mee om een huis te kopen en een gezin te stichten. Ondertussen geven de sociale media het beeld dat iedereen gelukkig en succesvol is. Niet voor niets richtte koning Willem-Alexander zich in zijn kersttoespraak specifiek tot jongeren en zei dat het ‘oké is als het even tegenzit’.
Meer lezen? SERmagazine verschijnt ook 5 keer per jaar als papieren tijdschrift.
De SER bracht in september 2019 een verkenning uit met dezelfde strekking (zie kader). De raad wil dat het kabinet nieuwe plannen voortaan laat toetsen op de gevolgen voor verschillende generaties. Coalitiepartijen ChristenUnie en D66 hebben dit voorstel overgenomen. Hun motie kreeg steun van een ruime meerderheid in de Tweede Kamer. Het kabinet denkt nu na over de precieze invulling van de generatietoets. Hierbij is mogelijk een rol weggelegd voor onafhankelijke partijen als het Centraal Planbureau, het Sociaal Cultureel Planbureau en de Raad van State.
‘In de gemeenteraadsvergadering van 7 november 2019 heeft de ChristenUnie samen met GroenLinks en de PvdA een motie ingediend waarin zij het college verzoeken een lokale generatietoets in te voeren’, zegt Ingrid van Tuinen, adviseur strategie en coördinatie bij de gemeente Almelo. ‘Dit verzoek vloeide voort uit de SER-verkenning en de vergelijkbare motie in de Tweede Kamer. De motie kreeg steun van 30 van de 35 raadsleden.’
Wat willen jullie hiermee bereiken?
‘Voorgenomen gemeentelijk beleid moet straks altijd vooraf worden getoetst op de impact ervan op mensen in verschillende leeftijdsgroepen. Dat is de inzet van de gemeenteraad. Doel is te voorkomen dat jongeren onevenredig gedupeerd worden door stapelingen van beleidskeuzes, kortingen en bezuinigingen. Zo hoopt de raad te komen tot nog betere lokale besluitvorming voor thema’s die jongeren raken, zoals woningbouw en de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt.’
Hebben Almelose jongeren het moeilijk?
‘Hier speelt hetzelfde als in de rest van Nederland. Jongeren zijn weerbaar, maar zwaarbelast en hebben zorgen over financiën, werk en huisvesting. Een ander probleem is armoede onder kinderen en jongeren. Bij de installatie van de huidige gemeenteraad, in 2018, hebben de Almelose jongeren aandacht gevraagd voor kinderen die opgroeien in arme gezinnen. Zij vroegen de raad om beleid te maken dat hen helpt.’
Hoe nu verder?
‘Almelo wil graag in contact komen met het coördinerende ministerie om te bekijken of en hoe een lokale pilot kan helpen. Een optie is om de generatietoets te ontwikkelen in samenspraak met onze maatschappelijke partners, zoals de Almelose Jongerenraad, onderwijsinstellingen, woningcorporaties en werkgevers. We gaan nadenken over vragen als: hoe vertaal je de landelijke generatietoets naar gemeentelijk niveau? En in hoeverre speelt rijksbeleid een rol bij de toetsing? Want dat beleid is natuurlijk ook van invloed op de leefwereld van jongeren. Anderzijds hebben we daar als gemeente geen invloed op. En het is wel de bedoeling dat de generatietoets een effectief instrument wordt.’
Jongeren en de SER
Met de verkenning ‘Hoge verwachtingen – Kansen en belemmeringen voor jongeren in 2019’, zette de SER de problematiek van hedendaagse jongeren op de kaart. Deze verkenning is opgesteld door het Jongerenplatform van de SER. De boodschap: jongeren staan onder grote druk en hebben met veel onzekerheden te maken. Daarbij komt dat jongeren met voldoende hulp vanuit een breed netwerk veel meer van alle kansen profiteren dan jongeren die daar niet over beschikken. De onzichtbare muur tussen deze twee groepen wordt steeds hoger, aldus de SER.
